Święta Bożego Narodzenia w dawnych Prusach. W ówczesnym niemieckim Malborku rarytasem był marcepan według lokalnej receptury
0 : Odsłon:
Święta Bożego Narodzenia w dawnych Prusach. W ówczesnym niemieckim Malborku rarytasem był marcepan według lokalnej receptury
O tradycjach bożonarodzeniowych w Prusach, w tym w czasach niemieckiego Malborka, opowiadał w Muzeum Miasta Malborka Jarosław Twardziak - historyk, przewodnik i konserwator zabytków z Gdańska. Spotkanie odbyło się przed świętami i było ostatnim wykładem w malborskiej placówce w tym roku.
Święta Bożego Narodzenia w dawnych Prusach. W ówczesnym niemieckim Malborku rarytasem był marcepan według lokalnej receptury
Uroczystą atmosferę świąt zapewniała natura
Spotkanie z gdańskim historykiem odbyło się przed świętami Bożego Narodzenia 2023. Jarosław Twardziak wyjaśnił, że dawne, te sprzed 100 czy 200 lat malborskie obyczaje świąteczne odzwierciedlały w znacznym stopniu historię społeczną i skład etniczny mieszkańców Marienburga.
- Pod wieloma względami malborska Wigilia była taka sama jak w dużych miastach w Niemczech, a malborski robotnik, urzędnik czy kupiec świętował podobnie, jak odpowiednik w Lubece, Berlinie czy Królewcu. Różnice, podobnie jak dzieje się to teraz, wynikały z czynników takich jak wyznanie, korzenie etniczne i zamożność. Uroczystą atmosferę w mieście zapewniała przede wszystkim natura. Nie zdarzały się wtedy święta bez śniegu. Dachy zamku, domów, wieże kościelne, ulice... wszystko było zwykle pokryte grubą warstwą śnieżnego puchu i to już najczęściej od połowy grudnia. Kiedy padał śnieg, mimo najkrótszych dni w roku, nagle robiło się jaśniej, czyściej i bardziej uroczyście – opowiadał Jarosław Twardziak.
Przygotowania świąteczne rozpoczynały się na dobre w ostatni tydzień adwentu.
Oprócz sprzątania, które właściwie powinno już być wtedy zakończone, zaczynało się pieczenie i gotowanie. Charakterystyczne zapachy jabłek pieczonych w duchówkach, pierników, siekanych orzechów i fig rozchodziły się z kuchni po mieszkaniach. W wielu malborskich rodzinach w ten właśnie jedyny raz w roku produkowano samodzielnie marcepan, z którego formowano charakterystyczne, obtoczone kakaowym proszkiem kulki zwane kartofelkami – opowiada Jarosław Twardziak.
Przykłady świątecznego menu w dawnym Malborku
Uczestnicy spotkania mogli poznać przepisy (dostosowane do czasów współczesnych) na marcepan malborski i kilka innych potraw, spożywanych w Marienburgu.
Marcepan malborski
Składniki: 50 dag sparzonych migdałów, 50 dag cukru pudru, oko. 5 łyżek wody różanej. Przygotowanie: migdały zmielić i ucierać z cukrem pudrem, dodając po kropli wody różanej. Masę wyrabiać ręcznie około 30 minut, po czym odstawić ją na kilka godzin. Następnie formować wybrane kształty(mniejsze ciasteczka lub torciki), po czym zapiec w rozgrzanym piekarniku (grzanie od góry) na 200 stopni Celsjusza.
Ryba w piwie
Składniki: 1,5 kg ryb (najlepiej karp, lin, leszcz), 1,5 l wody, 1,5 l ciemnego piwa, 1 korzeń pietruszki, 1 seler, 1 cebula, 1 liść laurowy, 4-5 ziaren ziela angielskiego, 4 goździki, 1 łyżeczka masła, 50 g piernika, mąka ziemniaczana, 1 cytryna, natka pietruszki, liście sałaty.
Przygotowanie. Oczyszczone ryby pokroić na kawałki i posolić. Zagotować wodę z piwem i solą, z pokrojonymi w kostkę korzeniami pietruszki i selera oraz cebulą, liściem laurowym, zielem angielskim i masłem. Dodać ryby, które powinny być całkowicie zanurzone w wywarze, gotować 10-15 minut, potem wyjąć ryby, odstawić w ciepłe miejsce. Wywar przecedzić i dodać do niego namoczony w gorącej wodzie piernik; gdy się zagotuje, zagęścić mąką ziemniaczaną i doprawić cukrem i cytryną. Kawałki ryb ułożyć na liściach sałaty i przystroić zieloną pietruszką i plastrami cytryny. Można podawać z gotowanymi ziemniakami u sosem piernikowym.
Świąteczna gęś
Składniki: 1 duża gęś, 50 dag suszonych śliwek, 50-70 dag jabłek, majeranek, 2 ząbki czosnku, sól.
Przygotowanie. Gęś przede wszystkim należy bardzo dobrze oczyścić ze stosin (pozostałości po piórach). Następnie myjemy ją dokładnie i solidnie nacieramy solą wewnątrz i na zewnątrz. Rozdrabniamy 2 ząbki czosnku i nacieramy nimi gąskę. Wkładamy do naczynia, w którym będzie pieczona, i posypujemy słuszną porcją majeranku. Odstawiamy na kilka godzin.
Przed wstawieniem do pieca wypełniamy suszonymi śliwkami i jabłkami pokrojonymi na ósemki - i zaszywamy. Na dno naczynia, w którym pieczemy, dajemy trochę wody i wkładamy przygotowaną gęś. Potrawę nakrywamy folią aluminiową. Pieczemy do miękkości ok. 2-3 godzin w piekarniku rozgrzanym na ok. 180 stopni. W trakcie pieczenia polewamy gęś wydzielonym sosem, Na 30 minut przed końcem pieczenie zdejmujemy folię. Przez te pół godziny pięknie się przyrumieni na złoty kolor, a skóra stanie się chrupka.
Piwo jałowcowe
Na około 20 litrów zimnej wody bierze się 5 kg jagód jałowcowych, potłuczonych albo zmielonych np. w maszynce do mięsa. Cała ta mieszanina musi się odstać przez 24 godziny. Dawniej zalecano, aby robić to w drewnianej dzieży. Potem odcedza się płyn przez lnianą szmatkę, przegotowuje i odszumowuje. Do letniego płynu dodaje się drożdży, a także szyszki chmielowe, cukier, cynamon i goździki. Tak przygotowane piwo musi fermentować przez kilka dni w niezakorkowanych butelkach, najlepiej na kamiennej podłodze.
Ojciec szedł po choinkę i przepadał w knajpce...
Około wieku temu coraz trudniej było wyobrazić sobie święta bez choinki. Jak przypomniał Jarosław Twadziak, pierwsze informacje na jej temat pojawiały się w 1603 roku w stolicy Alzacji, Strasburgu. Sto lat później zwyczaj trafił do Niemiec, a po kolejnych stu latach na tereny Polski.
Gdańsk, który jako miasto portowe był „oknem na świat”, stanowił wyjątek. Tutaj choinka pojawiła się wcześniej, w 1698 roku, co opisane jest w relacji Achacego Filliborna, pierwszego śpiewaka kapeli rady w Gdańsku, nauczyciela biednych uczniów w Szkole Mariackiej – opowiadał Jarosław Twardziak.
Historyk przypomniał fragment z „Gazety Gdańskiej” z 1929 roku, w której napisano: „Chcę wam to powiedzieć, jest bardzo świątecznie. Na Długim Targu, przed Dworem Artusa, stanęła Straż Świąteczna. Jak co roku, stoją tam od wczoraj dwie potężne choinki w blasku świec, ale na Boże Narodzenie botanika przestaje obowiązywać, każde drzewko iglaste jest choinką”.
- W tamtych czasach za dostarczenie drzewka do domu odpowiadali ojcowie. Nie inaczej było w Marienburgu.
Sprzedaż odbywała się na placu przed kościołem św. Jana Chrzciciela. Są takie informacje, że nieraz ojciec zaszedł sobie gdzieś do knajpki na kieliszek machandla, bardzo mocnego alkoholu. A potem wracał troszeczkę pijany, czasem nawet bez choinki – opowiada Jarosław Twardziak. - Za ozdobienie drzewka odpowiadały dzieci. Przygotowywały papierowe, bibułkowe ozdoby, zawieszały orzechy. Natomiast ciekawy jest temat bombek. W Malborku było tak, że tylko tych najbogatszych było stać, żeby sobie zawiesić na choince szklaną bombkę. W okresie międzywojennym bombka nie była tak rozpowszechniona jak dzisiaj. Nielicznych obywateli było stać na taką ozdobę.
Nie ma świąt bez prezentów. Tak jest dzisiaj, ale kiedyś nie było inaczej. Tylko że około stu lat temu podarki nie zawsze leżały pod choinką.
Jeżeli było stać na choinkę, to mamy prezenty pod choinką; jak nie stać, to mamy w koszyczkach albo na talerzach – mówi Jarosław Twardziak.
Historyk w tym kontekście przytoczył relację z Żuław, z której wynikało.
- W Wigilię posyłano dzieci do łóżek wcześniej niż zwykle. Kiedy spały, rodzice przygotowywali stół świąteczny, przy czym dla każdego, dużego i małego, szykowano talerz z prezentami. Talerz był tym miejscem, gdzie czekały prezenty. Znajdowały się tu jabłka, orzechy, łakocie wszelkiego rodzaju, pończochy i inne wełniane rzeczy, zabawki. Następnego dnia dzieci naturalnie nie udawało się zatrzymać długo w łóżkach. Maluchy recytowały wierszyki i następowało ogólne rozdawanie prezentów – opowiadał Jarosław Twardziak.
Kolędnicy z szopką po pudełku z cygar
W Gdańsku okres świąteczny zaczynał się od muzyki dzwonów wieży ratusza i kościoła św. Katarzyny, od soboty poprzedzającej pierwszą niedzielę adwentu. Wydzwaniały chorały, wieczorem dołączały trąbki i puzony. W niedzielę przystrajano jedliną obrazy i lustra, po południu rodziny śpiewały stare pieśni. Chrupano pierniki, częstowano pieczonymi jabłkami, zajadano się orzechami. Od drugiej, miedzianej niedzieli adwentu zaczynali chodzić kolędnicy z szopką.
- W Malborku wykonywano je z okładek zużytych zeszytów szkolnych. Dzieci wycinały najczęściej Świętą Rodzinę. To było bardzo kolorowe, bardzo uroczyste. Z szopką chodziły od domu do domu, oczekując prezentu. Najczęściej otrzymywały słodycze, jabłka. W Gdańsku szopki były wykonane często w zwykłym pudełku od cygar, które zawieszało się na szyi – opowiadał Jarosław Twardziak.
Gdański historyk na potrzeby swojego wykładu w Muzeum Miasta Malborka wykorzystał m.in. opracowania Georga Hermanowskiego i prof. Andrzeja Januszajtisa.
: Wyślij Wiadomość.
Przetłumacz ten tekst na 91 języków
: Podobne ogłoszenia.
Ці варта шыць вопратку, вячэрнюю вопратку, вырабы на заказ?
Ці варта шыць вопратку, вячэрнюю вопратку, вырабы на заказ? Калі набліжаецца асаблівая нагода, напрыклад, вяселле ці вялікае свята, мы хочам выглядаць асаблівым. Часта для гэтага нам трэба новае тварэнне - тыя, што ў нас у шафе, ужо сумна. Сапраўды гэтак…
LUPO. Company. Aluminum foil, foil, stretch, universal foil.
Rods, Bars and Tubes The foundry supplies cast homogenised billets of all standard qualities or a quality to customer's demand. After homogenization, billets are 100% ultrasonic controlled in order to ensure the quality of our products even for the most…
Men's socks: The power of designs and colors: Comfort above all:
Men's socks: The power of designs and colors: Comfort above all: Once, men's socks had to be hidden under the pants or virtually invisible. Today, the perception of this part of the wardrobe has changed completely - designers promote colorful men's socks…
Mozaika kamienno szklana siber
: Nazwa: Mozaika : Model nr.: : Typ: Mozaika kamienna szklana ceramiczna metalowa : Czas dostawy: 96 h : Pakowanie: Sprzedawana na sztuki. Pakiet do 30 kg lub paleta do 200 kg : Waga: 1,5 kg : Materiał: : Pochodzenie: Polska . Europa : Dostępność:…
Virus cinese. Quali sono i sintomi del coronavirus? Che cos'è il coronavirus e dove si verifica?
Virus cinese. Quali sono i sintomi del coronavirus? Che cos'è il coronavirus e dove si verifica? Il coronavirus uccide in Cina. Le autorità hanno introdotto un blocco della città di 11 milioni - Wuhan. Attualmente, non è possibile entrare e uscire dalla…
Dlaczego tak wielu empatów nie radzi sobie ze swoją wrażliwością?
Dlaczego tak wielu empatów nie radzi sobie ze swoją wrażliwością? Oprócz presji napływających energii kosmicznych, skupienia się na wypełnieniu swojej duchowej misji na Ziemi… Empata doświadcza emocji płynących od innych ludzi. Dlatego stają się smutni,…
Długopis : Automatyczny rbr czerwony
: Nazwa: Długopisy : Czas dostawy: 96 h : Typ : Odporna na uszkodzenia i twarda kulka wykonana z węglika wolframu : Materiał : Metal plastik : Kolor: Wiele odmian kolorów i nadruków : Dostępność: Detalicznie. natomiast hurt tylko po umówieniu :…
Dlaczego teraz tak nie pracują nasi budowniczowie? Oficjalna historia jest pozbawiona sensu.
Świątynia Manti „zbudowana” przez rok w 1877-1888 gdy populacja w Utah wynosiła 1500 ludzi. Dlaczego teraz tak nie pracują nasi budowniczowie? Oficjalna historia jest pozbawiona sensu.
ZEMEL. Producent. Liczniki energii elektrycznej.
Firma "ZEMEL" istnieje od 1994 roku. Od początku naszej działalności, naszym nadrzędnym celem stało się ciągłe poszerzanie grona zadowolonych odbiorców naszych produktów oraz usług. Żeby sprostać wymaganiom naszych klientów stale…
Panel podłogowy: seagerau jasny
: Nazwa: Panel podłogowy: : Model nr.: : Typ: Deska dwuwarstwowa : Czas dostawy: 96 h : Pakowanie: pakiet do 30 kg lub paleta do 200 kg : Waga: : Materiał: Drewno : Pochodzenie: Polska . Europa : Dostępność: detalicznie. natomiast hurt tylko po umówieniu…
MIREX. Producent. Węże gumowe.
Sprzedajemy również węże przemysłowe i hydrauliczne, węże kolanka i zwężki silikonowe, kolanka redukcyjne gumowe czarne oraz elementy metalowe hydrauliczne pneumatyczne i paliwowe. Klienci mogą więc zaopatrzyć się u nas w złączki, oczka, trójniki, kolanka…
Wśród nas są ludzie bardzo podobni i zupełnie niepodobni – zarówno z wyglądu, jak i charakteru.
Wśród nas są ludzie bardzo podobni i zupełnie niepodobni – zarówno z wyglądu, jak i charakteru. Niemal na pewno każdy z Was przynajmniej raz w życiu spotkał dwie zupełnie identyczne osoby, które nigdy nie były ze sobą spokrewnione. Ludzie różnią się od…
Urocze stożkowate wzgórze otoczone zbiornikiem La Serena w regionie zachodniego centrum Hiszpanii zwanym Estremadura.
Urocze stożkowate wzgórze otoczone zbiornikiem La Serena w regionie zachodniego centrum Hiszpanii zwanym Estremadura. Miejsce to nazywa się Cerro Masatrigo. Jego stara galicyjska nazwa brzmiała Maçatrigo, co oznacza młyn pszeniczny. Dlaczego tak się to…
NEWBUSINESS. Company. Manufactures pumps, emission control parts and various components.
UCAL Fuel System Limited offers comprehensive Fuel Management Systems for Automotive sector. The company also manufactures pumps, emission control parts and various components for both ferrous and non ferrous material. From high pressure die casting to…
Jakie zioła zebrać w październiku.
Jakie zioła zebrać w październiku. Jesień to pracowity czas dla zielarzy. Jeśli nie zdążyłeś zaopatrzyć się w rośliny lecznicze we wrześniu, to nie jest za późno, aby zrobić to w październiku. •Walerian officinalis (kozlek lekarski)– korzenie i kłącza…
Letter exposes top-secret reverse engineering UFO programs involving the Five Eyes Alliance
Letter exposes top-secret reverse engineering UFO programs involving the Five Eyes Alliance Thursday, June 22, 2023 The release of a new document by investigative journalists Jeremy Corbell and George Knapp, pertaining to an alleged multinational…
Teoria Strzałek. SAMOTNOŚĆ PAPAM. TS100
SAMOTNOŚĆ PAPAM Uśmiechnij się. Dzisiaj to wyjątkowo ważne. Papieże od pokoleń jadają w samotności. Dlaczego? Bo są wierni swej wierze, a w niej każdy umiera samotnie. Jakże więc umierać papieżom pośród śmiechu monsignorów i anonsów nadąsanych…
Portfel : :na zamek
: DETALE TECHNICZNE: : Nazwa: Portfel : :portmonetka : Model nr.: : Typ: : Czas dostawy: 72h : Pakowanie: : Waga: : Materiał: Materiał Skóra licowa Inne : Pochodzenie: Chiny Polska : Dostępność: Średnia : Kolor: Różna kolorystyka : Nadruk : Brak : Próbki…
90% ludzi jest tak zaprogramowanych i poddanych praniu mózgów, że są gotowi walczyć w obronie systemu, który ich zabija.
90% ludzi jest tak zaprogramowanych i poddanych praniu mózgów, że są gotowi walczyć w obronie systemu, który ich zabija.
5621AVA: Asta C Բջջային երիտասարդացում: Շիճուկ դեմքի համար: Կրեմ, պարանոցի եւ դեմքի համար: Կրեմ զգայուն մաշկի համար:
Asta C Բջջային երիտասարդացում: Կոդ Կատալոգ / Index: 5621AVA. Աստիճան: ASTA C Կոսմետիկա գործողություն antyoksydacja, exfoliation, լիֆտինգ, hydration, երիտասարդացում, բարելավում մաշկի գույնից, հարթեցում դիմում շիճուկ տեսակը կոսմետիկ շիճուկ գել…
忙碌的人大约需要12分钟:
短运动训练和1天的肌肉运动锻炼是否有意义? 许多人通过缺乏时间来解释自己的不活动。工作,家庭,责任,家庭-毫无疑问,每天要节省2个小时的运动可能会很困难。相反,您可以选择短期锻炼。这样的快速练习有意义吗?如何进行这种类型的培训?什么时候?让我们来看看! 忙碌的人大约需要12分钟:…
Ħwejjeġ ċertifikati b'saħħithom u naturali għat-tfal.
Ħwejjeġ ċertifikati b'saħħithom u naturali għat-tfal. L-ewwel sena tal-ħajja tat-tifel hija żmien ta 'ferħ kostanti u ta' infiq kostanti, minħabba li t-tul tal-ġisem tat-tifel jiżdied sa 25 cm, i.e. erba 'daqsijiet. Il-ġilda delikata tat-tfal teħtieġ…
Czy rasa ludzi z rogami wystającymi z czaszek kiedyś włóczyła się po Ziemi?
Czy rasa ludzi z rogami wystającymi z czaszek kiedyś włóczyła się po Ziemi? W 1921 r. „Bismarck Tribune” opublikował artykuł, w którym pracownicy spółki węglowej Keene-Strunk odkryli rogaty ludzki szkielet: „Pracownicy w spółce węglowej Keene-Strunk w…
Rosja wezwała do sędziowania WHO.
Rosja wezwała do sędziowania WHO. 2022 maj. Senator, były gubernator obwodu swierdłowskiego Eduard Rossel wydał oświadczenie popierające gubernatora obwodu kurgańskiego Wadima Szumkowa, który domagał się międzynarodowego procesu członków Światowej…