Krzysztof Arciszewski. Jako pierwszy Polak trafił do dzisiejszej Brazylii, a także najpewniej jako pierwszy Polak miał okazję nurkować.
0 : Odsłon:
Jako pierwszy Polak trafił do dzisiejszej Brazylii, a także najpewniej jako pierwszy Polak miał okazję nurkować. Co o nim wiemy?
Młodość
Krzysztof Arciszewski urodził się w 1592 roku w Rogalinie w Wielkopolsce, w rodzinie ariańskiej. Był synem Eliasza Arciszewskiego herbu Prawdzic i Heleny z domu Zakrzewskiej. Ojciec Krzysztofa Arciszewskiego był pastorem w pobliskim kościele w Śmiglu.
Arciszewski ukończył szkołę prowadzoną przez Braci Polskich w Śmiglu, a później wyjechał do Frankfurtu nad Odrą, aby kontynuować edukację. Od 1619 roku służył na dworze Krzysztofa Radziwiłła i wziął udział w jego wyprawie na Inflanty w latach 1621-1622. Na dwór Radziwiłła dostał się z powodu złej sytuacji materialnej rodziny. Ojciec Krzysztofa, pochłonięty sprawami kościoła, stopniowo oddawał sprawy zarządzania majątkiem w ręce sprytnego i – jak się okazało nieuczciwego – prawnika, Jaruzela Brzeźnickiego. Ten, wykorzystując dobroduszność Eliasza Arciszewskiego stopniowo przejmował cały majątek rodziny. Młody Krzysztof Arciszewski, po powrocie z Inflant, zastał rodzinne dobra w ruinie. Domyślił się, kto jest za to odpowiedzialny. Wraz z młodszym bratem Eliaszem, zarzucając Brzeźnickiemu oszustwa i bezprawne posługiwanie się tytułem szlacheckim (co ten faktycznie czynił) wytoczył mu sprawę sądową. Ta jednak pozostała bez rozstrzygnięcia. Dla Arciszewskiego było to zbyt wiele, postanowił więc wziąć sprawy w swoje ręce. W kwietniu 1623 roku Krzysztof Arciszewski i jego brat zabili Brzeźnickiego. Ojcowizny jednak nie odzyskali.
Banicja
Po samodzielnym wymierzeniu sprawiedliwości obaj bracia mieli spore kłopoty – trafili przed sąd, który 6 czerwca 1624 roku skazał ich na banicję. Krzysztof Arciszewski i jego brat musieli wyjechać z kraju. Arciszewskiemu próbował pomóc książę Radziwiłł, lecz nawet jego protekcja nie zdała się na wiele. Radziwiłł postanowił jednak wykorzystać zdolności Arciszewskiego w inny sposób – wysłał go do Niderlandów.
Juan de la Corte, Bitwa pod Albrolhos (1631). Starcie pomiędzy Hiszpanią a Niderlandami u wybrzeży Pernambuco
© Wikimedia Commons
Tam Arciszewski ukończył kilka kursów wojskowych, z historii oraz z zakresu inżynierii wojskowej i artylerii, za które zapłacił Radziwiłł. Wtedy też Arciszewski przeszedł na kalwinizm. Niderlandy były wówczas dobrym miejscem dla kochającego wojnę żołnierza najemnego. Trwała wojna trzydziestoletnia, więc Arciszewski zaciągnął się do wojska. Za pieniądze walczył po obydwu stronach konfliktu.
W 1625 roku, u wybrzeży Morza Północnego, miał okazję nauczyć się nurkowania. Swoje doświadczenia opisywał w liście do Krzysztofa Radziwiłła, który wciąż sprawował nad nim opiekę. Niedługo później Arciszewski na kilka miesięcy wrócił do Polski, lecz nie był tu mile widziany ze względu na swoje koneksje z domem Radziwiłłów. Król Zygmunt III Waza rozkazał mu ponowne opuszczenie kraju. Krzysztof Arciszewski wyjechał wówczas, jako specjalny wysłannik Radziwiłła, do Francji na królewski dwór. W 1629 roku walczył w szeregach armii francuskiej i zdobywał, wraz z wojskami kardynała Richelieu, twierdzę La Rochelle.
Życie pełne przygód
Jeszcze w tym samym roku Krzysztof Arciszewski wyjechał z Francji i zaciągnął się do oddziałów formowanych przez Kompanię Zachodnioindyjską w Niderlandach. W tamtym czasie głównym rywalem Holendrów była Hiszpania i Portugalia. Wszystkim chodziło o zdobycie przewagi na Oceanie Atlantyckim i lepszy dostęp do amerykańskich wybrzeży i ich bogactw.
Arciszewski, jak wynika z jego listów, nie był chyba początkowo zachwycony swoją decyzją, zwłaszcza kiedy okazało się, że lada dzień ma wyruszyć do Brazylii. Jego podejście zmieniło się na miejscu. Indianie zainteresowali go, z dużym zaciekawieniem obserwował nową kulturę, rozmawiał z miejscowymi i chciał poznać ich zwyczaje. Swoje spostrzeżenia skrzętnie notował.
W lutym 1630 roku Krzysztof Arciszewski wylądował w Pernambuco u wybrzeży Brazylii. Ta najdalej na północ wysunięta część Brazylii należała wówczas do Portugalczyków, lecz Holendrzy odbili ją. Wkrótce, pod dowództwem Arciszewskiego, Holendrzy zdobyli wysepkę Itamaracá. Po tym sukcesie awansował do stopnia majora. Trzy lata później Arciszewski wrócił do Nideralndów, gdzie za zasługi otrzymał ponowny awans, tym razem do stopnia pułkownika, po czym zlecono mu powrót do Brazylii.
Oblężenie i zdobycie Fort Real w Brazylii przez Krzystofa Arciszewskiego
© Wikimedia Commons
W Pernambuco Arciszewski pojawił się w 1634 roku, gdzie został wicegubernatorem holenderskiej kolonii (gubernatorem był Maurycy de Nassau-Siegen).
Ludzie Arciszewskiego, pod jego komendą, ufortyfikowali fort nazwany Fortem Oranje na cześć rodziny Oranje-Nassau, zdobyli twierdzę Arrayal i Porto Calvo.
W szeregach oddziałów Arciszewskiego walczyli także Indianie, co nie było wcześniej spotykane.
Arciszewski bowiem doceniał ich zdolności i znajomość terenu, a poza tym chciał lepiej poznać rdzennych mieszkańców.
Nie wszystkim takie tolerancyjne podejście do Indian się podobało. Pomiędzy Arciszewskim a gubernatorem de Nassau-Siegen coraz częściej dochodziło do kłótni; obaj mieli różne wizje zarządzania kolonią. Arciszewskiemu nie podobała się m.in. polityka bezwzględnego łupienia podbitych terenów. Nassau nie miał takich dylematów.
Konflikt sprawił, że w 1637 roku Arciszewski powrócił do Niderlandów.
Holenderskie władze chciały co prawda, aby Arciszewski ponownie wyjechał do Brazylii, lecz gubernator de Nassau był temu całkowicie przeciwny. Pomimo, że otrzymał on rozkaz przyjęcia Arciszewskiego, to ambicja Polaka nie pozwoliła mu wrócić tam, gdzie nie jest mile widziany. Jego zdania nie zmienił nawet kolejny awans (został mianowany generałem). Arciszewski sam poprosił o dymisję ze stanowiska wicegubernatora.
Notatki, które spisał podczas pobytów w Brazylii wysyłał na bieżąco do Niderlandów, obawiając się, że na miejscu mogą ulec zniszczeniu. Odbiorcą listów był zaprzyjaźniony z Arciszewskim naukowiec, Gerard Vossius, który wszystkie notatki publikował. Arciszewski stał się znany w środowisku naukowym XVII-wiecznych Niderlandów, lecz niestety tylko na dość krótki czas. Jego pisma doceniono jednak po czasie, w wieku XIX.
W roku 1646 Krzysztof Arciszewski powrócił do Polski, gdzie królem był już syn Zygmunta III, Władysław IV Waza. Monarcha zaproponował Arciszewskimu objęcie dowództwa artylerii koronnej, które ten przyjął. W kolejnych latach brał udział w walkach z Kozakami i Tatarami. W czasie powstania Chmielnickiego dowodził obroną Lwowa. W armii koronnej wprowadził sporo nowinek z zakresu wojsk artyleryjskich oraz budowy fortyfikacji. W 1650 roku zrezygnował ze wszystkich funkcji. Było to ponoć spowodowane konfliktem z kanclerzem wielkim koronnym, Jerzym Ossolińskim.
Krzysztof Arciszewski zmarł w 7 kwietnia 1656 roku. Został pochowany w kościele braci czeskich w Lesznie. Niedługo później, kościół został spalony przez wojska szwedzkie.
Arciszewski zostawił po sobie bogatą spuściznę. Był autorem wielu listów, notatek i wspomnień z Brazylii, głównie z zakresu etnografii, a także poematów, a nawet traktatu medycznego. Niestety wiele pism, jak choćby notatki poczynione w Ameryce Południowej, zaginęło.
: Wyślij Wiadomość.
Przetłumacz ten tekst na 91 języków
: Podobne ogłoszenia.
Geneesmiddelen en voedingssupplementen voor de menopauze:
Geneesmiddelen en voedingssupplementen voor de menopauze: Hoewel de menopauze bij vrouwen een volledig natuurlijk proces is, is het moeilijk om deze periode door te gaan zonder enige hulp in de vorm van goed geselecteerde medicijnen en…
Dywan
: : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Opis. : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : DETALE HANDLOWE: : Kraj: ( Polska ) : Zasięg…
Hughes H-1 to samolot wyścigowy zbudowany przez Hughes Aircraft w 1935 roku.
Hughes H-1 to samolot wyścigowy zbudowany przez Hughes Aircraft w 1935 roku. Ustanowił światowy rekord prędkości lotu i transkontynentalny rekord prędkości w całych Stanach Zjednoczonych. Milioner, syn fabrykanta wytwórcy wierteł, Howard Hughes budował i…
Zaginione miasto „Ludzi z Chmur” znalezione w Peru.
Zaginione miasto „Ludzi z Chmur” znalezione w Peru. Ramię w ramię i prawie nagie, podobne do gnomów posągi od wieków stoją w Los Pinchudos, kamienno-tynkowym kompleksie dziewięciu grobowców wbudowanych w wysoką szczelinę skalną w jednym z lasów chmurowych…
mRNA-1273: Cov tshuaj tiv thaiv Coronavirus npaj txhij rau kev kuaj mob:
mRNA-1273: Cov tshuaj tiv thaiv Coronavirus npaj txhij rau kev kuaj mob: Coronavirus tshuaj tiv thaiv npaj txhij rau kev kuaj mob Lub tuam txhab Biotechnology Niaj hnub nimno, los ntawm Cambridge, Mass., Tshaj tawm tias nws cov tshuaj tiv thaiv,…
Kur iegādāties peldkostīmu un kā pielāgot tā izmēru?
Kur iegādāties peldkostīmu un kā pielāgot tā izmēru? Izvēloties pareizo kostīmu, jums jāpievērš uzmanība ne tikai tā griezumam un izskatam, bet galvenokārt - tā lielumam. Pat vismodernākais peldkostīms neizskatīsies labi, ja tas nav atbilstoši…
interior architector architekt wnętrz poleca
interior architector architekt wnętrz poleca usługi aranżacja i wykonawstwo oraz projektowanie wnętrz i wzornictwa przemysłowego dla małych i wielkogabarytowych przestrzeni mieszkalnych i przemysłowych publicznego użytku takie ja dworce kolejowe,…
Torba sportowa
: : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Opis. : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : DETALE HANDLOWE: : Kraj: ( Polska ) : Zasięg…
Koszula męska sportowa
: : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Opis. : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : DETALE HANDLOWE: : Kraj: ( Polska ) : Zasięg…
Toksyczne związki z jelit dostają się do mózgu.
Toksyczne związki z jelit dostają się do mózgu. Ważne odkrycie naukowców z Wrocławia. Odkrycie wrocławskich naukowców może dowodzić, że toksyny produkowane przez bakterie jelitowe (metaboliczna endotoksemia), podobnie jak długotrwały stres czy…
3993AVA. BEAUTY HOME CARE. Krem z kwasem hialuronowym. Creme mit Hyaluronsäure. Крем с гиалуроновой кислотой.
BEAUTY HOME CARE. Krem z kwasem hialuronowym. Kod katalogowy/indeks: 3993AVA. Kategorie: Kosmetyki, Beauty Home Care Przeznaczenie kremy do twarzy na dzień, kremy do twarzy na noc Typ kosmetyku kremy Działanie nawilżenie, odmładzanie, rewitalizacja…
Jako wrażliwa dusza potrzebujesz czasu, aby się naładować.
Jako wrażliwa dusza potrzebujesz czasu, aby się naładować. Ujmujesz wszystko tak głęboko i osobiście, że oddzielenie swojego bólu od bólu innych wydaje się prawie niemożliwe. Więc zawsze znajdujesz się w ciągłym stanie presji i cierpienia. Dzieje się tak,…
120: ਕੀ ਇਹ ਕੱਪੜੇ, ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਪਹਿਨਣ, ਕਸਟਮ-ਬਣੇ ਕੱਪੜੇ ਸਿਲਾਈ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈ?
ਕੀ ਇਹ ਕੱਪੜੇ, ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਪਹਿਨਣ, ਕਸਟਮ-ਬਣੇ ਕੱਪੜੇ ਸਿਲਾਈ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈ? ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਵਸਰ ਨੇੜੇ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਵਿਆਹ ਜਾਂ ਵੱਡਾ ਜਸ਼ਨ, ਅਸੀਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਿਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ. ਅਕਸਰ ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਨਵੀਂ ਸਿਰਜਣਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ - ਉਹ ਜਿਹੜੇ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਅਲਮਾਰੀ…
Síntomas de la gripe: formas de infección por influenza y complicaciones:
Síntomas de la gripe: formas de infección por influenza y complicaciones: La influenza es una enfermedad que conocemos desde hace milenios, aún en recaídas estacionales, puede cortarnos rápidamente los pies y excluirnos durante mucho tiempo de las…
Mékanisme tina kecanduan narkoba:
Perawatan ubar. Kecanduan narkoba parantos lami janten masalah serius. Ampir saréréa ngagaduhan kasempetan nampi ubar alatan kasadiaan luhur hukum luhur sareng penjualan online. Kecanduan narkoba, sapertos kecanduan sanés, tiasa dihentikan. Naon ubar…
ROTH. Producent. System ogrzewania podłogowego. Systemy grzewcze.
Produkty Kompletny system jednej marki Roth oferuje kompletne systemy grzewcze i sanitarne przygotowane do montażu. Precyzyjnie dobrane elementy poszczególnych układów gwarantują ich optymalne funkcjonowanie i niezawodność. Połączenie systemów…
https://www.facebook.com/CardionexBloodPressureIrelandReviews/
CardioNEX Blood Pressure Ireland ❗❗❤️Shop Now❤️❗❗ https://topsupplementnewz.com/Order-CardioNEXBloodPressureIE CardioNEX Blood Pressure Ireland healthy blood pressure support supplement is manufactured in an FDA-registered GMP-certified facility by…
Shirts disputationi style solutions ad bonum młośników:
Shirts disputationi style solutions ad bonum młośników: Maxime vulgaris est hominum shirt et unique illius vestis fuerit. Vestibulum et ita in elegantia verborum et candore color et ita, pari robore invitare materiam, quae non potest Ordinarius…
Drvo kafe, uzgajanje kave u posudi, kada sijati kafu:
Drvo kafe, uzgajanje kave u posudi, kada sijati kafu: Kafa je nezahtjevna biljka, ali savršeno podnosi kućne uslove. Voli sunčeve zrake i prilično vlažnu zemlju. Pogledajte kako njegovati kakao stablo u saksiji. Možda je vrijedno odabrati ovu biljku?…
فساتين ، سترة ، غطاء للفتيات النشطة:
فساتين ، سترة ، غطاء للفتيات النشطة: يجب أن يكون لدى جميع البنات باستثناء البنطلونات والبناطيل بضعة أزواج من الفساتين المريحة والعالمية في خزانة ملابسهم. وبالتالي ، يتضمن عرض المتجر نماذج بألوان باهتة ، باللونين الرمادي والبني والأخضر ، فضلاً عن الفساتين…
12 Arkanjelak eta Zodiakoko zeinuekin duten lotura:
12 Arkanjelak eta Zodiakoko zeinuekin duten lotura: Testu erlijioso eta filosofia espiritual askok iradokitzen dute plan ordenatu batek gure jaiotza ordutegi eta toki jakin batean gobernatzen duela eta guraso jakin batzuei. Beraz, jaiotzen garen datak…
MOCKA. Company. Kids furniture. Kids playground.
Mocka was first imagined as a brand with children in mind. We wanted to make great products accessible to families with babies and children. As we grew, so did our motivation to make great products available to everyone. Our vision today is to enhance…
Władcy chrześcijańscy Lehii niedoceniani, zakłamywani, oczerniani, ukrywani oraz zabijani przez kościół rzymski i dwór niemiecki – (c.d.).
Władcy chrześcijańscy Lehii niedoceniani, zakłamywani, oczerniani, ukrywani oraz zabijani przez kościół rzymski i dwór niemiecki – (c.d.). Średniowiecze VII. Władca 120 – król Lehii Kazimierz I Karol zwany Odnowicielem (1040-1058), (patrz „Chrześcijańscy…
ROWLAND. Company. Friction materials, brake systems, clutch linings.
Our History Benjamin Franklin was only 25 years old when The Rowland Company was founded in 1732 by Benjamin Rowland, a descendant of John Rowland who arrived in America with William Penn in 1682. It is the oldest continuing company in Pennsylvania, the…