Krzysztof Arciszewski. Jako pierwszy Polak trafił do dzisiejszej Brazylii, a także najpewniej jako pierwszy Polak miał okazję nurkować.
0 : Odsłon:
Jako pierwszy Polak trafił do dzisiejszej Brazylii, a także najpewniej jako pierwszy Polak miał okazję nurkować. Co o nim wiemy?
Młodość
Krzysztof Arciszewski urodził się w 1592 roku w Rogalinie w Wielkopolsce, w rodzinie ariańskiej. Był synem Eliasza Arciszewskiego herbu Prawdzic i Heleny z domu Zakrzewskiej. Ojciec Krzysztofa Arciszewskiego był pastorem w pobliskim kościele w Śmiglu.
Arciszewski ukończył szkołę prowadzoną przez Braci Polskich w Śmiglu, a później wyjechał do Frankfurtu nad Odrą, aby kontynuować edukację. Od 1619 roku służył na dworze Krzysztofa Radziwiłła i wziął udział w jego wyprawie na Inflanty w latach 1621-1622. Na dwór Radziwiłła dostał się z powodu złej sytuacji materialnej rodziny. Ojciec Krzysztofa, pochłonięty sprawami kościoła, stopniowo oddawał sprawy zarządzania majątkiem w ręce sprytnego i – jak się okazało nieuczciwego – prawnika, Jaruzela Brzeźnickiego. Ten, wykorzystując dobroduszność Eliasza Arciszewskiego stopniowo przejmował cały majątek rodziny. Młody Krzysztof Arciszewski, po powrocie z Inflant, zastał rodzinne dobra w ruinie. Domyślił się, kto jest za to odpowiedzialny. Wraz z młodszym bratem Eliaszem, zarzucając Brzeźnickiemu oszustwa i bezprawne posługiwanie się tytułem szlacheckim (co ten faktycznie czynił) wytoczył mu sprawę sądową. Ta jednak pozostała bez rozstrzygnięcia. Dla Arciszewskiego było to zbyt wiele, postanowił więc wziąć sprawy w swoje ręce. W kwietniu 1623 roku Krzysztof Arciszewski i jego brat zabili Brzeźnickiego. Ojcowizny jednak nie odzyskali.
Banicja
Po samodzielnym wymierzeniu sprawiedliwości obaj bracia mieli spore kłopoty – trafili przed sąd, który 6 czerwca 1624 roku skazał ich na banicję. Krzysztof Arciszewski i jego brat musieli wyjechać z kraju. Arciszewskiemu próbował pomóc książę Radziwiłł, lecz nawet jego protekcja nie zdała się na wiele. Radziwiłł postanowił jednak wykorzystać zdolności Arciszewskiego w inny sposób – wysłał go do Niderlandów.
Juan de la Corte, Bitwa pod Albrolhos (1631). Starcie pomiędzy Hiszpanią a Niderlandami u wybrzeży Pernambuco
© Wikimedia Commons
Tam Arciszewski ukończył kilka kursów wojskowych, z historii oraz z zakresu inżynierii wojskowej i artylerii, za które zapłacił Radziwiłł. Wtedy też Arciszewski przeszedł na kalwinizm. Niderlandy były wówczas dobrym miejscem dla kochającego wojnę żołnierza najemnego. Trwała wojna trzydziestoletnia, więc Arciszewski zaciągnął się do wojska. Za pieniądze walczył po obydwu stronach konfliktu.
W 1625 roku, u wybrzeży Morza Północnego, miał okazję nauczyć się nurkowania. Swoje doświadczenia opisywał w liście do Krzysztofa Radziwiłła, który wciąż sprawował nad nim opiekę. Niedługo później Arciszewski na kilka miesięcy wrócił do Polski, lecz nie był tu mile widziany ze względu na swoje koneksje z domem Radziwiłłów. Król Zygmunt III Waza rozkazał mu ponowne opuszczenie kraju. Krzysztof Arciszewski wyjechał wówczas, jako specjalny wysłannik Radziwiłła, do Francji na królewski dwór. W 1629 roku walczył w szeregach armii francuskiej i zdobywał, wraz z wojskami kardynała Richelieu, twierdzę La Rochelle.
Życie pełne przygód
Jeszcze w tym samym roku Krzysztof Arciszewski wyjechał z Francji i zaciągnął się do oddziałów formowanych przez Kompanię Zachodnioindyjską w Niderlandach. W tamtym czasie głównym rywalem Holendrów była Hiszpania i Portugalia. Wszystkim chodziło o zdobycie przewagi na Oceanie Atlantyckim i lepszy dostęp do amerykańskich wybrzeży i ich bogactw.
Arciszewski, jak wynika z jego listów, nie był chyba początkowo zachwycony swoją decyzją, zwłaszcza kiedy okazało się, że lada dzień ma wyruszyć do Brazylii. Jego podejście zmieniło się na miejscu. Indianie zainteresowali go, z dużym zaciekawieniem obserwował nową kulturę, rozmawiał z miejscowymi i chciał poznać ich zwyczaje. Swoje spostrzeżenia skrzętnie notował.
W lutym 1630 roku Krzysztof Arciszewski wylądował w Pernambuco u wybrzeży Brazylii. Ta najdalej na północ wysunięta część Brazylii należała wówczas do Portugalczyków, lecz Holendrzy odbili ją. Wkrótce, pod dowództwem Arciszewskiego, Holendrzy zdobyli wysepkę Itamaracá. Po tym sukcesie awansował do stopnia majora. Trzy lata później Arciszewski wrócił do Nideralndów, gdzie za zasługi otrzymał ponowny awans, tym razem do stopnia pułkownika, po czym zlecono mu powrót do Brazylii.
Oblężenie i zdobycie Fort Real w Brazylii przez Krzystofa Arciszewskiego
© Wikimedia Commons
W Pernambuco Arciszewski pojawił się w 1634 roku, gdzie został wicegubernatorem holenderskiej kolonii (gubernatorem był Maurycy de Nassau-Siegen).
Ludzie Arciszewskiego, pod jego komendą, ufortyfikowali fort nazwany Fortem Oranje na cześć rodziny Oranje-Nassau, zdobyli twierdzę Arrayal i Porto Calvo.
W szeregach oddziałów Arciszewskiego walczyli także Indianie, co nie było wcześniej spotykane.
Arciszewski bowiem doceniał ich zdolności i znajomość terenu, a poza tym chciał lepiej poznać rdzennych mieszkańców.
Nie wszystkim takie tolerancyjne podejście do Indian się podobało. Pomiędzy Arciszewskim a gubernatorem de Nassau-Siegen coraz częściej dochodziło do kłótni; obaj mieli różne wizje zarządzania kolonią. Arciszewskiemu nie podobała się m.in. polityka bezwzględnego łupienia podbitych terenów. Nassau nie miał takich dylematów.
Konflikt sprawił, że w 1637 roku Arciszewski powrócił do Niderlandów.
Holenderskie władze chciały co prawda, aby Arciszewski ponownie wyjechał do Brazylii, lecz gubernator de Nassau był temu całkowicie przeciwny. Pomimo, że otrzymał on rozkaz przyjęcia Arciszewskiego, to ambicja Polaka nie pozwoliła mu wrócić tam, gdzie nie jest mile widziany. Jego zdania nie zmienił nawet kolejny awans (został mianowany generałem). Arciszewski sam poprosił o dymisję ze stanowiska wicegubernatora.
Notatki, które spisał podczas pobytów w Brazylii wysyłał na bieżąco do Niderlandów, obawiając się, że na miejscu mogą ulec zniszczeniu. Odbiorcą listów był zaprzyjaźniony z Arciszewskim naukowiec, Gerard Vossius, który wszystkie notatki publikował. Arciszewski stał się znany w środowisku naukowym XVII-wiecznych Niderlandów, lecz niestety tylko na dość krótki czas. Jego pisma doceniono jednak po czasie, w wieku XIX.
W roku 1646 Krzysztof Arciszewski powrócił do Polski, gdzie królem był już syn Zygmunta III, Władysław IV Waza. Monarcha zaproponował Arciszewskimu objęcie dowództwa artylerii koronnej, które ten przyjął. W kolejnych latach brał udział w walkach z Kozakami i Tatarami. W czasie powstania Chmielnickiego dowodził obroną Lwowa. W armii koronnej wprowadził sporo nowinek z zakresu wojsk artyleryjskich oraz budowy fortyfikacji. W 1650 roku zrezygnował ze wszystkich funkcji. Było to ponoć spowodowane konfliktem z kanclerzem wielkim koronnym, Jerzym Ossolińskim.
Krzysztof Arciszewski zmarł w 7 kwietnia 1656 roku. Został pochowany w kościele braci czeskich w Lesznie. Niedługo później, kościół został spalony przez wojska szwedzkie.
Arciszewski zostawił po sobie bogatą spuściznę. Był autorem wielu listów, notatek i wspomnień z Brazylii, głównie z zakresu etnografii, a także poematów, a nawet traktatu medycznego. Niestety wiele pism, jak choćby notatki poczynione w Ameryce Południowej, zaginęło.
: Wyślij Wiadomość.
Przetłumacz ten tekst na 91 języków
: Podobne ogłoszenia.
Teoria Strzałek. PATRZAJ DZIECINO,,. TS107
PATRZAJ DZIECINO,,. Patrz dziecino, twój ojciec liczy. I jest zajęty. Nie przeszkadzajmy mu. Bo mógłby się pomylić. Gdy spojrzysz do spluwaczki, myślisz, że to studnia bez dna. I mówisz sobie, że znasz życie. Gdy jakaś dusza odchodzi i pretekineter…
Teoria Strzałek. TWOJA DZIEWCZYNA. TS132
TWOJA DZIEWCZYNA. Twoja dziewczyna wciąż krzyczy w łóżku moje imię. Tylko wtedy, gdy się nie staram. O słodka Isztar, kochanko mojego ciała ! > : Poprzedni rozdział: Następny rozdział: : Automat tłumaczył ten tekst na 91 języków z oryginalnego…
કાલે - એક અદ્ભુત શાકભાજી: આરોગ્ય ગુણધર્મો: 07:
કાલે - એક અદ્ભુત શાકભાજી: આરોગ્ય ગુણધર્મો: 07: સ્વસ્થ આહારના યુગમાં, કાલે તરફેણમાં આવે છે. દેખાવની વિરુદ્ધ, આ પોલિશ રાંધણકળામાં નવીનતા નથી. તાજેતરમાં આવે ત્યાં સુધી તમે તેને ફક્ત આરોગ્ય ખાદ્યપદાર્થો પર જ ખરીદી શકો છો, આજે આપણે તેને દરેક સુપરમાર્કેટમાં…
Jakich produktów nie powinno się łączyć z kawą?
Jakich produktów nie powinno się łączyć z kawą? Kawa to jeden z najpopularniejszych napojów na świecie. Wiele osób nie wyobraża sobie poranka bez filiżanki kawy. Jak się okazuje, nie powinniśmy łączyć jej z niektórymi produktami, bowiem narażamy się na…
Likvidation av ansiktsskrynklar genom verkan av blodplättarika plasma.
Likvidation av ansiktsskrynklar genom verkan av blodplättarika plasma. Ett av de mest effektiva och samtidigt de säkraste sätten att minska eller till och med bli helt av med rynkor är behandling med blodplättrik plasma. Detta är en procedur, inte en…
7 Tsabtace Halayen da ke Bayyanar Hankali mai guba: Tsarin rubutu mai guba a cikin ma'aurata waɗanda ke dangantakar alamar tutoci:
7 Tsabtace Halayen da ke Bayyanar Hankali mai guba: Tsarin rubutu mai guba a cikin ma'aurata waɗanda ke dangantakar alamar tutoci: Kuna ci gaba da bincika wayan ku kowane sakan na biyu yayin da abokan ku suka lura kuna kasancewa sau biyu fiye da yadda…
GRECHMOTO. Producent. Części do motocykli, skuterów.
Nasza firma istnieje na rynku od 1998r. sklep Kompleksowo zajmujemy się obsługą klientów zainteresowanych motocyklami, skuterami, quadami, a także sprzętem wodnym. Za pośrednictwem naszej firmy można zakupić interesujący Państwa pojazd, zarówno nowy, jak…
Najmniejszy kraj rządzi światem!!
Najmniejszy kraj rządzi światem!! Założony 02/11/1929 z około 1000 mieszkańców, jest siedzibą Nowego Zakonu Lucyferian i Czarnej Szlachty!! Chroniony przez Gwardię Szwajcarską i Zakon Krzyża Maltańskiego (12 Rycerzy) z oddziałami w Koronie Brytyjskiej,…
The same ornaments Mrs Elche and Mrs Cabeza de Luzero and the Lady of Guardamar.
Te same ozdoby Pani Elche i Pani Cabeza de Luzero oraz pani z Guardamar. (MEDAL znaleziony W UTAH W 1966 ROKU). Pani z Elche to ta SAMA SYMBOLOGIA CO ISHTAR Trzyma łódź długowieczności, łódź stworzenia Życia, w posiadaniu Anunnaki i Lyrans. Symbolizuje…
Anthropometrisches orthopädisches medizinisches Kissen, schwedisches Kissen:
Anthropometrisches orthopädisches medizinisches Kissen, schwedisches Kissen: Unabhängig von der profilierten Form, die das Lösen oder Zusammenziehen unterstützt, werden die Nackenmuskeln gestrafft, die Isolierung oder das wärmeleitende Futter sind…
Utajona siła w ludzkim organizmie odpowiedzialna za aktywność seksualną i wyższą świadomość.
Zgodnie ze starożytnymi hinduskimi naukami religijnymi i nauką jogi utajona siła w ludzkim organizmie odpowiedzialna za aktywność seksualną i (w formie wysublimowanej) wyższą świadomość. W mitologii hinduskiej kundalini – od rdzenia słowa kundala…
វិធីព្យាបាលជើង៖ វិធីនិងមូលហេតុដែលអ្នកគួរជូតជើងរបស់អ្នកជាមួយសំបកចេកនៅពេលនិយាយដល់ការព្យាបាល។ 13:
វិធីព្យាបាលជើង៖ វិធីនិងមូលហេតុដែលអ្នកគួរជូតជើងរបស់អ្នកជាមួយសំបកចេកនៅពេលនិយាយដល់ការព្យាបាល។ នេះជាអ្វីដែលសំបកចេកអាចធ្វើបាន៖ នៅពេលសីតុណ្ហភាពឡើងខ្ពស់យើងរីករាយនឹងដោះស្បែកជើងធ្ងន់ឬស្បែកជើងប៉ាតាធ្ងន់ចេញហើយដកស្បែកជើងចេញនិងស្បែកជើងប៉ាតា។…
Peau capillaire: soins du visage et cosmétiques pour la peau capillaire.
Peau capillaire: soins du visage et cosmétiques pour la peau capillaire. Les capillaires ont tendance à rompre les vaisseaux sanguins, ce qui les fait devenir rouges. Les cosmétiques efficaces pour la peau capillaire, tels que la crème pour le visage ou…
4433AVA. HYDRO LASER. Cream cream. dib u soo kabashada tallaabada dheeraadka ah. Nachtcreme. regeneriert mit längerer Wirkung.
HYDRO LASER. Cream cream. dib u soo kabashada tallaabada dheeraadka ah. Qalabka Catalog / index: 4433AVA. Qeybta: Kiimikooyinka, Hydro Laser codsiga kiriimyada wejiga habeenkii Nooca qurxinta kareemada tallaabo fuuq-dhiska, dib-u-nooleynta,…
Winged UFO possible T3-RB or TR-3A caught heading into a storm cloud over Hampstead, NC.
Winged UFO possible T3-RB or TR-3A caught heading into a storm cloud over Hampstead, NC. Thursday, June 25, 2015 Witness: There was a storm moving in and the clouds looked very odd. It looked more like a tornado than a storm cloud. We took 8 pictures…
Časť 2: Archanjeli podľa ich interpretácie so všetkými znameniami zverokruhu:
Časť 2: Archanjeli podľa ich interpretácie so všetkými znameniami zverokruhu: Mnohé náboženské texty a duchovné filozofie naznačujú, že náš pôrod sa riadi usporiadaným plánom v určenom čase a mieste a pre konkrétnych rodičov. A preto dátumy, z ktorých sa…
Słowiańska Bogini Mara i rytuał pomocy.
Słowiańska Bogini Mara i rytuał pomocy. Mara - Bogini żniw, płodności, śmierci, patronka czarów i sprawiedliwości. Z Marą można się skontaktować w przypadku prawie wszystkich pytań. Najczęściej zwracają się do niej o leczenie różnych dolegliwości,…
4433AVA。 HYDRO LASER。 晚霜。 长时间再生。
HYDRO LASER。晚霜。再生延长的作用。 代码目录/索引:4433AVA。 类别:化妆品水电激光 应用 面霜晚上 化妆品 面霜 行动 水化,复兴,振兴 容量50毫升/ 1.7 FL。盎司 各表皮的五层的奶油非常干燥,敏感和水分密集重建。 晚霜 各表皮的五层的奶油非常干燥,敏感和水分密集重建。 4含有活性成分成功互补脂质缺乏,水和透明质酸在皮肤最大平滑度的复杂…
Imperium Tartarów.
Imperium Tartarów. Było to jedno z, jeśli nie, największe imperium w Azji, ale niektórzy twierdzą, że na świecie. Z liniami krwi rzekomo powiązanymi z imperialnym Czyngis-chanem (znanym również jako linie krwi Chana) toczą się gorące spory. Istnieją…
BISEK. Firma. Budowa, remont dróg. Masy bitumiczne.
W naszej ofercie znajduje się szeroki wachlarz usług z zakresu działalności usługowej, jak i produkcyjnej. Podstawowym rodzajem wykonywanej działalności jest budowa, modernizacja i remont dróg o różnych nawierzchniach, a także ulic, placów oraz mostów w…
"NIE ODDAWAJ SIĘ OSOBIE, ODDAWAJ SIĘ MIŁOŚCI..."
"NIE ODDAWAJ SIĘ OSOBIE, ODDAWAJ SIĘ MIŁOŚCI..." Miłość nigdy nie jest związkiem, jeśli oddajesz się kobiecie lub mężczyźnie, na ich oczach on lub ona traci miłość własną... Nie ma potrzeba oddania się drugiemu „ Oddanie się miłości oznacza: cieszenie się…
Ta rzeźba nie pokazuje ludzkiego ciała z głową lwa.
Ta rzeźba nie pokazuje ludzkiego ciała z głową lwa. Jeśli przyjrzysz się uważnie, zobaczysz oko i początek nosa. Widać wyraźnie, że ludzka głowa nosi hełm. Ale kaski nie są niczym specjalnym. Szczególne jest to, że po prawej stronie hełmu wyłania się…
Jakie są objawy udaru mózgu?
Jakie są objawy udaru mózgu? Co dzieje się przed udarem? Specjaliści podkreślają, że warto znać najważniejsze znaki ostrzegawcze świadczące o udarze. Sprawdź i szybko reaguj, jeśli tylko wystąpi którykolwiek z tych objawów. Zignorowanie tych ważnych…
Com preparar un vestit esportiu per entrenar-vos a casa:
Com preparar un vestit esportiu per entrenar-vos a casa: L’esport és una forma molt necessària i valuosa de passar el temps. Independentment del nostre esport o activitat preferit, hauríem d’assegurar l’entrenament més eficaç i eficaç. Per garantir-ho,…
Inda zaka sayi kayan wanka da yadda ake daidaita girman ta?
Inda zaka sayi kayan wanka da yadda ake daidaita girman ta? Lokacin zabar suturar da ta dace, ya kamata ka kula ba kawai ga yankewa da bayyanar ta ba, amma sama da duka zuwa girmanta. Koda yawancin sahun wuraren wanka masu laushi ba za su yi kyau ba…