Nadmi
15-03-25

0 : Odsłon:


F-35 - zdjęcie poglądowe
F-35 - zdjęcie poglądowe
© Licencjodawca, Airman 1st Class Elizabeth Schou

Co jakiś czas niczym bumerang wraca wątek "kodów źródłowych", które producenci mają w różnej formie instalować w swoich systemach uzbrojenia, a kraje-właściciele traktować je jako środek nacisku na nabywców.

Ostatnio temat wrócił pod nową nazwą: kill switch (wyłącznik awaryjny). Miało to związek ze zmienną sytuacją polityczną: nowa administracja USA zaczęła grozić m.in. Kanadzie, Meksykowi czy Unii Europejskiej sankcjami, tymczasowo odcięła Ukrainę od pomocy wojskowej.

W związku z tym eksperci w wielu państwach zaczęli się zastanawiać nad zasadnością zakupów amerykańskiej broni: jeżeli USA nie są 100-procentowo pewnym partnerem, to czy nie należy szukać alternatywy? W Niemczech np. po raz kolejny pojawiła się krytyka zakupu samolotów bojowych F-35 (Niemcy kupiły w 2022 r. 35 maszyn za 8,3 mld dolarów), w Polsce zaś w jednym z wywiadów były wicepremier i szef MON Mariusz Błaszczak wywołał dyskusję o tym, czy Amerykanie nie "wyłączą" nam HIMARS-ów. Wszystko to wiąże się z tzw. kodami źródłowymi do broni.

Czym są kody źródłowe?
Same słynne "kody źródłowe" to nic innego jak tekstowy zapis zawartości oprogramowania. Na jego podstawie komputer – np. systemu misji czy systemu kierowania ogniem – wypracowuje kod wynikowy, a więc zestaw dostępnych komend. To samo zresztą tyczy się smartfona, pralki czy nowoczesnego samochodu. W przypadku systemów uzbrojenia pozwala np. na zarządzanie systemami uzbrojenia, ma więc kod źródłowy krytyczne znaczenie tak dla producenta, jak dla użytkownika.

W kodzie źródłowym zapisane są informacje np. o tym, że pod F-16 czy F-35 podwiesimy bomby i rakiety produkcji np. amerykańskiej, ale gdyby zaprojektować ich odpowiedniki w Polsce, to bez uzyskania zgody producenta samolotu nie zaopatrzymy go w rodzime systemy uzbrojenia, chyba, że – jak Turcy – ominiemy je wielkim wysiłkiem. Oczywiście identycznie sytuacja wygląda z samolotami (i nie tylko) produkcji francuskiej, włoskiej, europejskiej itd. Sam kod źródłowy nie umożliwia więc, jeśli zaszłaby taka potrzeba, wyłączenia systemu używanego przez krnąbrnego użytkownika. Czy istnieją inne opcje?

"Odłączyć" F-35
Jak wspomniałem wyżej, m.in. w Niemczech pojawiła się dyskusja na temat tego, czy zakup F-35 (i broni amerykańskiej w ogóle) jest bezpieczny, czy Waszyngton, jeśli uzna Niemcy lub Unię Europejską za konkurenta, nie wyłączy ich w jakiś sposób. Oczywiście żadnego oficjalnego potwierdzenia nie znajdziemy.

Ppłk Łukasz Treder z Zespołu ds. wdrożenia na wyposażenie SZ RP samolotu F-35 skomentował w rozmowie z WP, że "należy postawić sobie pytanie, czy administrator bardzo złożonego systemu informatycznego byłby w stanie zaszyć w nim jakieś skoki/instrukcje warunkowe (w niskopoziomowym języku programowania), które mogłyby później być aktywowane na poziomie działania oprogramowania samolotu".

Jest to odpowiedź może nieco enigmatyczna, ale naprowadzająca nas na istotę problemu: póki nie otrzymamy potwierdzenia w postaci uziemionej z nieznanych przyczyn floty jednego z użytkowników F-35 (ale też Rafale, systemów artyleryjskich pokroju HIMARS-a, przeciwlotniczych Patriotów lub IRIS-ów – przecież nie dotyczy to tylko samolotów i tylko amerykańskich), póty nie będziemy mieć pewności.

Faktem jest, że podobne rozwiązania są znane całkiem jawnie i to z mniej newralgicznego rynku cywilnego. Np. w 2023 r. wybuchła afera związana z firmą Newag, która zdalnie unieruchamiała pociągi swojej produkcji, jeżeli ich właściciel serwisował je w innej firmie. Podobne przypadki występują na rynku motoryzacyjnym. Znane są też niejasne doniesienia o tym jak amerykańskie pociski przeciwlotnicze SM-2 z niemieckiej fregaty Hessen miały "przypadkiem" ominąć amerykański dron MQ-9 Reaper, który Niemcy omyłkowo ostrzelali.

Z drugiej strony, urzędnicy z Belgii i Szwajcarii oficjalnie zaprzeczają istnieniu fizycznego "wyłącznika". Doniesienia zdementował też producent samolotu, Lockheed Martin. Wydaje się więc, że odpowiedź powinna brzmieć: nie wiemy, ale jeżeli producent uzna za stosowne wprowadzenie ograniczeń, to to zrobi. Nie musi to być zresztą od razu dosłowne wyłączenie samolotu czy pocisku.

Jak trafić bez GPS?
Jedną z opcji pośrednich może być odcięcie abonenta od sygnału GPS. Systemów nawigacji satelitarnej jest zaledwie kilka, a najpopularniejszy jest amerykański GPS. Stosuje się go w nawigacji, jak również w naprowadzaniu uzbrojenia precyzyjnego.

Ppłk Treder wskazuje jednak, że "nie należy zapominać, iż podstawową jego formą [systemu nawigacji - przyp. red.] jest odporna na zakłócenia nawigacja inercyjna, gdzie mierzy się przyśpieszenia i prędkości kątowe, aby określić orientację i położenie obiektu". Dodał, że "GPS zawęża nam błąd pomiaru i zagłuszanie jego sygnału bądź ataki typu spoofing mogą wpłynąć na precyzyjne uderzenia środków przenoszenia, dlatego też na samolotach instalowane są odbiorniki antyzakłóceniowe, np. firmy Collins Aerospace na samolocie F-35".

Różne firmy starają się też ominąć GPS, opracowując precyzyjne systemy nawigacji niezależne od niego. Poza tym Ppłk Treder zapewnia: "proszę mi wierzyć, że piloci są w stanie bezpiecznie wrócić do domu bez GPS-a". Problemem mogłoby być naprowadzanie pocisków, które bez GPS stawałyby się warte w walce tyle samo, co niekierowane odpowiedniki - z tym, że byłyby dużo droższe.


Inne opcje
Rzeczywiście jednak producenci zachowują pewną kontrolę nad swoimi wyrobami. Pozostając przy F-35, według komórki wsparcia programu F-35, zagraniczni operatorzy "nie mają prawa prowadzić niezależnych operacji testowych poza kontynentalnym terytorium USA zgodnie z polityką USA" oraz "zasady bezpieczeństwa rządu USA wymagają, aby obywatele USA wykonywali określone funkcje w celu ochrony krytycznych rozwiązań". Oznacza to ścisłą kontrolę USA nad zaawansowanymi rozwiązaniami stosowanymi w F-35 (wyjątkiem jest tylko Izrael, który może eksploatować swoje F-35I niezależnie). Nie jest to jednak żaden "wyłącznik", a jedynie "wentyl bezpieczeństwa" na wypadek, gdyby ktoś postanowił np. zintegrować F-35 z niepożądanymi systemami.

Kolejną możliwością jest archiwum danych misji (Mission Data File). Umożliwia ono realizację kluczowych funkcji, jak wyznaczanie tras lotów przy ograniczonej wykrywalności, zarządzanie komunikacją czy niektórymi aspektami zadań. Bez aktualizacji MDF skuteczność bojowa F-35 szybko by spadła.

Prawdziwym środkiem nacisku jest coś bardziej prozaicznego niż domniemana możliwość odłączenia wybranej części floty F-35 (lub innego systemu uzbrojenia) za pomocą "czerwonego guzika". W gruncie rzeczy wystarczy odciąć flotę od wsparcia serwisowego.

Współczesne środki bojowe są bardzo skomplikowane: każdy czołg, działo samobieżne, dron, okręt, samolot, to bardzo wiele skomplikowanych i nierzadko sterowanych elektronicznie podzespołów o określonej trwałości. Producent zwykle w dużej mierze (choć rzadko w pełni) kontroluje aspekty związane z zarządzaniem eksploatacją systemu. W przypadku USA niektóre z podzespołów dostarczanych przez ich firmy muszą być serwisowane tylko i wyłącznie we wskazanych zakładach, a wiedza odnośnie serwisu nie jest przekazywana poza ich mury.

Innymi słowy, odcięcie użytkownika importowanego systemu uzbrojenia od wsparcia serwisowego najpóźniej w ciągu kilku miesięcy znacząco ograniczyłoby sprawność posiadanej floty maszyn. Oczywiście kanibalizacja czy zdobywanie części zamiennych pokątnymi metodami przedłużyłoby życie części floty (jak np. w przypadku irańskich F-14), ale byłoby to tylko odwlekanie nieuniknionego.

Tym samym ani Amerykanie, ani Francuzi, Niemcy czy inni wiodący producenci uzbrojenia nie muszą się uciekać do montażu "awaryjnych wtyczek" w swoich najbardziej zaawansowanych systemach.



: Wyślij Wiadomość.


Przetłumacz ten tekst na 91 języków
Procedura tłumaczenia na 91 języków została rozpoczęta. Masz wystarczającą ilość środków w wirtualnym portfelu: PULA . Uwaga! Proces tłumaczenia może trwać nawet kilkadziesiąt minut. Automat uzupełnia tylko puste tłumaczenia a omija tłumaczenia wcześniej dokonane. Nieprawidłowy użytkownik. Twój tekst jest właśnie tłumaczony. Twój tekst został już przetłumaczony wcześniej Nieprawidłowy tekst. Nie udało się pobrać ceny tłumaczenia. Niewystarczające środki. Przepraszamy - obecnie system nie działa. Spróbuj ponownie później Proszę się najpierw zalogować. Tłumaczenie zakończone - odśwież stronę.

: Podobne ogłoszenia.

男士衬衫永恒的脱粒解决方案:

男士衬衫永恒的脱粒解决方案:…

NIE WSZYSTKICH przedstawicieli rasy ludzkiej można nazwać LUDŹMI.

NIE WSZYSTKICH przedstawicieli rasy ludzkiej można nazwać LUDŹMI. Ciekawa klasyfikacja, abyście mogli spojrzeć na ludzkość z tej perspektywy. MIESZAŃCE to typ osobowości, którym rządzą wyłącznie instynkty przetrwania i strach. Mieszaniec rozpoznaje…

Calças esportivas femininas e sapatos de salto alto, isso é um sucesso.

Calças esportivas femininas e sapatos de salto alto, isso é um sucesso. Até recentemente, as calças de moletom femininas eram associadas apenas ao esporte, e agora são o must have da temporada, também em estilizações elegantes. Durante vários anos, nas…

Polscy archeolodzy w Serbii Odkrywają Kości „Dużych Ludzi” Sprzed 5000 Lat, Pomalowanych Na Czerwono.

Polscy archeolodzy w Serbii Odkrywają Kości „Dużych Ludzi” Sprzed 5000 Lat, Pomalowanych Na Czerwono. Archeolodzy twierdzą, że szczątki, które są znacznie wyższe od wcześniejszych znalezisk, najprawdopodobniej należały do ludzi, którzy przybyli ze stepów…

Томатный концентрат: Томатная паста - убийца, спрятанный в металлической банке.

Томатный концентрат: В это трудно поверить, но некоторые продукты из вашего ежедневного рациона постепенно убивают вас. Большинство из этих вещей уже в вашем меню, и все они могут быть смертельной смесью. Пришло время взять дело в свои руки, внеся…

Kaip išsirinkti moterišką paltą savo figūrai:

Kaip išsirinkti moterišką paltą savo figūrai: Kiekvienos elegantiškos moters drabužių spintoje turėtų būti vietos tinkamai pritaikytam ir puikiai parinktam paltui. Ši drabužių spintos dalis tinka tiek didesnėms išparduotuvėms, tiek kasdieniam laisvesniam…

Gilgamesh

Gilgamesh The demigod/hero Gilgamesh is depicted as wrestling the “celestial bull,” said to represent the sign of the age of Taurus and is similar to the motif of the Perso-Roman sun god Mithra slaying the bull. In mourning the death of Enki, Gilgamesh…

EDANPLUS. Firma. Wyposażenie obiektów handlowych.

Firma Edan Plus powstała 10 czerwca 1999r. w Kielcach, Od początku naszym celem było zaspokojenie rożnorodnych potrzeb klienta poprzez kompleksową obsługę w zakresie doradztwa i wyposażania obiektow handlowych. W ramach działalności firmy oferujemy…

To, co odkryli w Egipcie, szokuje cały świat!

MZWdw-EP9rw Nikt nie powinien był tego widzieć! To, co odkryli w Egipcie, szokuje cały świat! Jak to możliwe, że starożytne egipskie hieroglify przedstawiają współczesne helikoptery? Czy piramidy były naprawdę tylko gigantycznymi faraońskimi grobowcami?…

Przypowieść: „Nigdy nie kłóć się z osłami”.

O podwójnych standardach i hipokryzji Zachodu, o wściekłej propagandzie. Przypowieść: „Nigdy nie kłóć się z osłami”. Osioł powiedział do tygrysa: „Trawa jest niebieska. Tygrys odpowiedział: - Nie, trawa jest zielona! Wybuchła kłótnia i udali się do lwa,…

Mga simtomas sa trangkaso: Mga pamaagi sa impeksyon sa trangkaso ug mga komplikasyon:

Mga simtomas sa trangkaso: Mga pamaagi sa impeksyon sa trangkaso ug mga komplikasyon: Ang Influenza usa ka sakit nga nahibal-an namon sa millennia, bisan sa mga panahon nga naabut sa panahon nga kini mahimo dayon nga putlon kita gikan sa atong mga tiil…

Blat granitowy : Orion

: Nazwa: Blaty robocze : Model nr.: : Rodzaj produktu : Granit : Typ: Do samodzielnego montażu : Czas dostawy: 96 h ; Rodzaj powierzchni : Połysk : Materiał : Granit : Kolor: Wiele odmian i wzorów : Waga: Zależna od wymiaru : Grubość : Minimum 2 cm :…

Педикура: Како и зашто трљати ноге коре од банане када је у питању педикура:

Педикура: Како и зашто трљати ноге коре од банане када је у питању педикура: Ево шта банана од коре може да уради: Кад температура порасте, радо ћемо одложити теже ципеле или патике и извадити сандале и јакне. Захваљујући томе, наша стопала су пријатна и…

Melatonin: Melatonin has been discovered relatively recently.

Melatonin: Melatonin has been discovered relatively recently. In 1958, she was isolated by the American dermatologist Aaron B. Lerner. Despite its short history, this substance has been hailed as 'the vitamin of youth', 'the vitality hormone' and 'the…

ATB. Producent. Podzespoły do maszyn.

Firma od początku istnienia do chwili obecnej ulega ciągłym zmianom, także w zakresie unowocześnienia parku maszynowego, jak i doskonalenia całej załogi. Cel jest jeden - jakość produkcji. Firma posiada ISO9001÷2008 oraz ISO 3834. W Kontroli Jakości…

ROMBEX. Producent. Odlewnictwo artystyczne. Odlewy z cynku, miedzi.

Zakład Produkcyjno-Usługowy "Rombex" Sp. z o.o. powstał w 1989 roku w Gdańsku. Obecnie firma prowadzi działalność jako odlewnia metali nieżelaznych, która znajduje się na terenie Gdańskiej Stoczni „Remontowa” w Gdańsku na wyspie Ostrów.   Dobre…

Twierdza Wisłoujście.

Twierdza Wisłoujście. Zabytkowa twierdza położona w Gdańsku przy starym ujściu Wisły . Różne części fortecy są w różnych stylach architektonicznych oraz w różnych stylach konstrukcji i materiałów budowlanych. Pierwotnie zbudowane w 1308 r. serce twierdzy…

Portfel : :skórzany

: DETALE TECHNICZNE: : Nazwa: Portfel : :portmonetka : Model nr.: : Typ: : Czas dostawy: 72h : Pakowanie: : Waga: : Materiał: Materiał Skóra licowa Inne : Pochodzenie: Chiny Polska : Dostępność: Średnia : Kolor: Różna kolorystyka : Nadruk : Brak : Próbki…

SKRZAT. Produkcja. Meble dla dzieci i niemowląt.

Z pasji, jaką jest dla nas projektowanie oraz z gromadzonego od 1997 r. doświadczenia przy produkcji mebli dla biur, domów i firm usługowych, powstała w 2011 r. firma Skrzat. Skupia się ona głównie na tworzeniu wyjątkowych łóżeczek drewnianych dla…

PUNKT "HEGU".

PUNKT "HEGU". Należy do kanału energetycznego jelita grubego; Uważa się, że jest bardzo pomocny ze względu na wiele efektów. Według medycyny chińskiej stosuje się go w następujących stanach: - Zapalenie stawów palców, - Bóle reumatyczne barku i ramienia,…

Koszula męska

: : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Opis. : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : DETALE HANDLOWE: : Kraj: ( Polska ) : Zasięg…

EL MARCO. Producent. Oprawy oświetleniowe.

Od prawie 30 lat dostarczamy naszym klientom nie tylko wyroby wysokiej jakości, ale również kompleksowe rozwiązania w zakresie oświetlenia. Lata wytężonej pracy, doświadczeń i podejmowania wyzwań zaowocowały szeroką gamą wysokiej jakości lamp i opraw…

Jak Izrael zaatakował program nuklearny Iranu, nie atakując go

2024.10.28 Nie było żadnego izraelskiego ataku na irański program nuklearny. Jednak zniszczenie konkretnego obiektu mogło w dalszym ciągu poważnie przeszkodzić w ewentualnym opracowaniu bomby, wyjaśnia czołowy ekspert nuklearny David Albright. Ostrzega…

10 علامتی که در حال دوست داشتن با یک پسر عاطفی غیرقابل دسترسی هستید:

10 علامتی که در حال دوست داشتن با یک پسر عاطفی غیرقابل دسترسی هستید:  همه ما به دنبال کسی هستیم که بدون قید و شرط و برای همیشه عاشق ما باشد ، مگر نه؟ حتی اگر آینده دوست داشتن و دوست داشتن شما بتواند باعث شود که پروانه ها را در معده خود احساس کنید ، باید…

Czy kiedykolwiek zostałeś ugryziony przez mrówkę lub pająka?

Czy kiedykolwiek zostałeś ugryziony przez mrówkę lub pająka? Jeśli Twoja odpowiedź brzmi tak, oznacza to, że znasz dokładnie ostrość ich zębów. Jak więc znaleźć te mocne zęby u tak małego zwierzęcia? To pytanie było tematem wielu naukowców. Chociaż…

4: શ્વાસનળીનો સોજો એ મોટા ભાગે એક વાયરલ, ખૂબ સામાન્ય શ્વસન રોગ છે.

શ્વાસનળીનો સોજો એ મોટા ભાગે એક વાયરલ, ખૂબ સામાન્ય શ્વસન રોગ છે. બીમારીના સમયગાળાની આસપાસ મૂળભૂત વિભાગનું આયોજન કરવામાં આવે છે. તીવ્ર, સબએક્યુટ અને ક્રોનિક બળતરાની વાત છે. તીવ્ર બળતરાનો સમયગાળો 3 અઠવાડિયા કરતા વધુ નથી. રોગના સંભવિત કારક એજન્ટનું…