0 : Odsłon:
F-35 - zdjęcie poglądowe
F-35 - zdjęcie poglądowe
© Licencjodawca, Airman 1st Class Elizabeth Schou
Co jakiś czas niczym bumerang wraca wątek "kodów źródłowych", które producenci mają w różnej formie instalować w swoich systemach uzbrojenia, a kraje-właściciele traktować je jako środek nacisku na nabywców.
Ostatnio temat wrócił pod nową nazwą: kill switch (wyłącznik awaryjny). Miało to związek ze zmienną sytuacją polityczną: nowa administracja USA zaczęła grozić m.in. Kanadzie, Meksykowi czy Unii Europejskiej sankcjami, tymczasowo odcięła Ukrainę od pomocy wojskowej.
W związku z tym eksperci w wielu państwach zaczęli się zastanawiać nad zasadnością zakupów amerykańskiej broni: jeżeli USA nie są 100-procentowo pewnym partnerem, to czy nie należy szukać alternatywy? W Niemczech np. po raz kolejny pojawiła się krytyka zakupu samolotów bojowych F-35 (Niemcy kupiły w 2022 r. 35 maszyn za 8,3 mld dolarów), w Polsce zaś w jednym z wywiadów były wicepremier i szef MON Mariusz Błaszczak wywołał dyskusję o tym, czy Amerykanie nie "wyłączą" nam HIMARS-ów. Wszystko to wiąże się z tzw. kodami źródłowymi do broni.
Czym są kody źródłowe?
Same słynne "kody źródłowe" to nic innego jak tekstowy zapis zawartości oprogramowania. Na jego podstawie komputer – np. systemu misji czy systemu kierowania ogniem – wypracowuje kod wynikowy, a więc zestaw dostępnych komend. To samo zresztą tyczy się smartfona, pralki czy nowoczesnego samochodu. W przypadku systemów uzbrojenia pozwala np. na zarządzanie systemami uzbrojenia, ma więc kod źródłowy krytyczne znaczenie tak dla producenta, jak dla użytkownika.
W kodzie źródłowym zapisane są informacje np. o tym, że pod F-16 czy F-35 podwiesimy bomby i rakiety produkcji np. amerykańskiej, ale gdyby zaprojektować ich odpowiedniki w Polsce, to bez uzyskania zgody producenta samolotu nie zaopatrzymy go w rodzime systemy uzbrojenia, chyba, że – jak Turcy – ominiemy je wielkim wysiłkiem. Oczywiście identycznie sytuacja wygląda z samolotami (i nie tylko) produkcji francuskiej, włoskiej, europejskiej itd. Sam kod źródłowy nie umożliwia więc, jeśli zaszłaby taka potrzeba, wyłączenia systemu używanego przez krnąbrnego użytkownika. Czy istnieją inne opcje?
"Odłączyć" F-35
Jak wspomniałem wyżej, m.in. w Niemczech pojawiła się dyskusja na temat tego, czy zakup F-35 (i broni amerykańskiej w ogóle) jest bezpieczny, czy Waszyngton, jeśli uzna Niemcy lub Unię Europejską za konkurenta, nie wyłączy ich w jakiś sposób. Oczywiście żadnego oficjalnego potwierdzenia nie znajdziemy.
Ppłk Łukasz Treder z Zespołu ds. wdrożenia na wyposażenie SZ RP samolotu F-35 skomentował w rozmowie z WP, że "należy postawić sobie pytanie, czy administrator bardzo złożonego systemu informatycznego byłby w stanie zaszyć w nim jakieś skoki/instrukcje warunkowe (w niskopoziomowym języku programowania), które mogłyby później być aktywowane na poziomie działania oprogramowania samolotu".
Jest to odpowiedź może nieco enigmatyczna, ale naprowadzająca nas na istotę problemu: póki nie otrzymamy potwierdzenia w postaci uziemionej z nieznanych przyczyn floty jednego z użytkowników F-35 (ale też Rafale, systemów artyleryjskich pokroju HIMARS-a, przeciwlotniczych Patriotów lub IRIS-ów – przecież nie dotyczy to tylko samolotów i tylko amerykańskich), póty nie będziemy mieć pewności.
Faktem jest, że podobne rozwiązania są znane całkiem jawnie i to z mniej newralgicznego rynku cywilnego. Np. w 2023 r. wybuchła afera związana z firmą Newag, która zdalnie unieruchamiała pociągi swojej produkcji, jeżeli ich właściciel serwisował je w innej firmie. Podobne przypadki występują na rynku motoryzacyjnym. Znane są też niejasne doniesienia o tym jak amerykańskie pociski przeciwlotnicze SM-2 z niemieckiej fregaty Hessen miały "przypadkiem" ominąć amerykański dron MQ-9 Reaper, który Niemcy omyłkowo ostrzelali.
Z drugiej strony, urzędnicy z Belgii i Szwajcarii oficjalnie zaprzeczają istnieniu fizycznego "wyłącznika". Doniesienia zdementował też producent samolotu, Lockheed Martin. Wydaje się więc, że odpowiedź powinna brzmieć: nie wiemy, ale jeżeli producent uzna za stosowne wprowadzenie ograniczeń, to to zrobi. Nie musi to być zresztą od razu dosłowne wyłączenie samolotu czy pocisku.
Jak trafić bez GPS?
Jedną z opcji pośrednich może być odcięcie abonenta od sygnału GPS. Systemów nawigacji satelitarnej jest zaledwie kilka, a najpopularniejszy jest amerykański GPS. Stosuje się go w nawigacji, jak również w naprowadzaniu uzbrojenia precyzyjnego.
Ppłk Treder wskazuje jednak, że "nie należy zapominać, iż podstawową jego formą [systemu nawigacji - przyp. red.] jest odporna na zakłócenia nawigacja inercyjna, gdzie mierzy się przyśpieszenia i prędkości kątowe, aby określić orientację i położenie obiektu". Dodał, że "GPS zawęża nam błąd pomiaru i zagłuszanie jego sygnału bądź ataki typu spoofing mogą wpłynąć na precyzyjne uderzenia środków przenoszenia, dlatego też na samolotach instalowane są odbiorniki antyzakłóceniowe, np. firmy Collins Aerospace na samolocie F-35".
Różne firmy starają się też ominąć GPS, opracowując precyzyjne systemy nawigacji niezależne od niego. Poza tym Ppłk Treder zapewnia: "proszę mi wierzyć, że piloci są w stanie bezpiecznie wrócić do domu bez GPS-a". Problemem mogłoby być naprowadzanie pocisków, które bez GPS stawałyby się warte w walce tyle samo, co niekierowane odpowiedniki - z tym, że byłyby dużo droższe.
Inne opcje
Rzeczywiście jednak producenci zachowują pewną kontrolę nad swoimi wyrobami. Pozostając przy F-35, według komórki wsparcia programu F-35, zagraniczni operatorzy "nie mają prawa prowadzić niezależnych operacji testowych poza kontynentalnym terytorium USA zgodnie z polityką USA" oraz "zasady bezpieczeństwa rządu USA wymagają, aby obywatele USA wykonywali określone funkcje w celu ochrony krytycznych rozwiązań". Oznacza to ścisłą kontrolę USA nad zaawansowanymi rozwiązaniami stosowanymi w F-35 (wyjątkiem jest tylko Izrael, który może eksploatować swoje F-35I niezależnie). Nie jest to jednak żaden "wyłącznik", a jedynie "wentyl bezpieczeństwa" na wypadek, gdyby ktoś postanowił np. zintegrować F-35 z niepożądanymi systemami.
Kolejną możliwością jest archiwum danych misji (Mission Data File). Umożliwia ono realizację kluczowych funkcji, jak wyznaczanie tras lotów przy ograniczonej wykrywalności, zarządzanie komunikacją czy niektórymi aspektami zadań. Bez aktualizacji MDF skuteczność bojowa F-35 szybko by spadła.
Prawdziwym środkiem nacisku jest coś bardziej prozaicznego niż domniemana możliwość odłączenia wybranej części floty F-35 (lub innego systemu uzbrojenia) za pomocą "czerwonego guzika". W gruncie rzeczy wystarczy odciąć flotę od wsparcia serwisowego.
Współczesne środki bojowe są bardzo skomplikowane: każdy czołg, działo samobieżne, dron, okręt, samolot, to bardzo wiele skomplikowanych i nierzadko sterowanych elektronicznie podzespołów o określonej trwałości. Producent zwykle w dużej mierze (choć rzadko w pełni) kontroluje aspekty związane z zarządzaniem eksploatacją systemu. W przypadku USA niektóre z podzespołów dostarczanych przez ich firmy muszą być serwisowane tylko i wyłącznie we wskazanych zakładach, a wiedza odnośnie serwisu nie jest przekazywana poza ich mury.
Innymi słowy, odcięcie użytkownika importowanego systemu uzbrojenia od wsparcia serwisowego najpóźniej w ciągu kilku miesięcy znacząco ograniczyłoby sprawność posiadanej floty maszyn. Oczywiście kanibalizacja czy zdobywanie części zamiennych pokątnymi metodami przedłużyłoby życie części floty (jak np. w przypadku irańskich F-14), ale byłoby to tylko odwlekanie nieuniknionego.
Tym samym ani Amerykanie, ani Francuzi, Niemcy czy inni wiodący producenci uzbrojenia nie muszą się uciekać do montażu "awaryjnych wtyczek" w swoich najbardziej zaawansowanych systemach.
: Wyślij Wiadomość.
Przetłumacz ten tekst na 91 języków
: Podobne ogłoszenia.
Formas de infección por gripe e complicacións: Como defenderse contra virus:
Formas de infección por gripe e complicacións: Como defenderse contra virus: O propio virus da gripe divídese en tres tipos, A, B e C, dos cales os humanos están principalmente infectados con variedades A e B. O tipo A máis común, segundo a presenza de…
Calze da uomo: la forza di design e colori: il comfort soprattutto:
Calze da uomo: la forza di design e colori: il comfort soprattutto: Una volta, i calzini da uomo dovevano essere nascosti sotto i pantaloni o praticamente invisibili. Oggi, la percezione di questa parte del guardaroba è cambiata completamente: i designer…
Ziemska energia odnawialna:
Ziemska energia odnawialna: Światowy system Tesli aktywuje odnawialną elektryczną baterię Ziemi, która zwykle pozostaje uśpiona, z wyjątkiem uderzeń pioruna. Jeśli chodzi o elektrostatyczną pojemność magazynowania jonosfery, dr Oleg Jefimenko , autor…
ILLUMINATIONS. Company. External lighting. LED lighting. Lighting for the garden. Lighting for the home.
Don’t spend another day searching for the best landscape lighting company in Central Florida. For more than 23 years, we’ve been serving Orlando area residents with our landscape lighting services, and we are always happy to take on projects for new and…
Kwiaty rośliny:: Azalia Japońska
: Nazwa: Kwiaty doniczkowe ogrodowe : Model nr.: : Typ: Ogrodowe rośliny:: ozdobne : Czas dostawy: 96 h : Pakowanie: Na sztuki. : Kwitnące: nie : Pokrój: krzewiasty iglasty : Rodzaj: pozostałe : Stanowisko: wszystkie stanowiska : wymiar donicy: 9 cm do…
BRICS to grupa współpracujących ekonomicznie państw.
BRICS to grupa współpracujących ekonomicznie państw. Wśród jej założycieli są Rosja, Chiny, Brazylia i Indie. W 2011 roku dołączyła do nich Republika Południowej Afryki. BRICS chce budować nowy układ ekonomiczny konkurencyjną wobec państw Zachodu.…
Milliseid koduseid jõusaali seadmeid tasub valida:
Milliseid koduseid jõusaali seadmeid tasub valida: Kui teile meeldib võimlemine ja kavatsete seda teha süstemaatiliselt, peaksite investeerima kodus sportimiseks vajalikesse varustusse. Tänu sellele säästate ilma täiendavaid jõusaalipasse ostmata. Lisaks…
Ny fiasan'ny fiankinan-doha amin'ny zava-mahadomelina:
Fitsaboana. Ny zava-mahadomelina dia efa ela dia olana lehibe. Saika ny olona rehetra dia afaka mahazo zava-mahadomelina noho ny fisian'ny fisian'ireo lenta ara-dalàna sy ny fivarotana an-tserasera. Ny fiankinan-doha amin'ny zava-mahadomelina, toy ny…
Fonksyon Manyezyòm nan pwosesis selilè byochimik:
Fonksyon Manyezyòm nan pwosesis selilè byochimik: Wòl nan prensipal nan mayezyòm nan selil la se deklanchman an nan plis pase 300 reyaksyon anzimatik ak enpak la sou fòmasyon nan segondè enèji ATP lyezon atravè aktivasyon an nan adenil siklaz. Manyezyòm…
Вас оскорбляют? Злоупотребление не всегда физическое.
Вас оскорбляют? Злоупотребление не всегда физическое. Это может быть эмоциональное, психологическое, сексуальное, словесное, финансовое, пренебрежение, манипулирование и даже преследование. Вы никогда не должны терпеть это, поскольку это никогда не…
42: ఇంట్లో శిక్షణ కోసం క్రీడా దుస్తులను ఎలా సిద్ధం చేయాలి:
ఇంట్లో శిక్షణ కోసం క్రీడా దుస్తులను ఎలా సిద్ధం చేయాలి: సమయం గడపడానికి క్రీడ చాలా అవసరం మరియు విలువైన మార్గం. మా అభిమాన క్రీడ లేదా కార్యాచరణతో సంబంధం లేకుండా, మేము అత్యంత ప్రభావవంతమైన మరియు సమర్థవంతమైన శిక్షణను నిర్ధారించాలి. దీన్ని నిర్ధారించడానికి,…
66: روغنهای اساسی و معطر طبیعی برای آروماتراپی.
روغنهای اساسی و معطر طبیعی برای آروماتراپی. آروماتراپی منطقه ای از داروهای جایگزین است که به آن طب طبیعی نیز گفته می شود ، که مبتنی بر استفاده از خواص بوها ، رایحه های مختلف برای کاهش بیماری های مختلف است. استفاده از اعصاب تسکین دهنده و حتی درد برخی از…
Zestaw dobrych pomysłów na szerzenie kreatywnej energii:
Zestaw dobrych pomysłów na szerzenie kreatywnej energii: – Zrób coś, czego nie robiłeś od dzieciństwa. Obejrzyj ulubiony stary film. Odwiedź wyjątkowe miejsce z dzieciństwa lub zrób coś, czego nie robiłeś od lat, na przykład malowanie palcami. -Usiądź na…
MEGAMOLD. Producent. Formy wtryskowe.
Firma rozpoczęła swoją działlność w 2008r. Poczatkowo oferowano LASEROWĄ REGENERACJĘ form wtryskowych. Wprowadzenie tej technologii na rynek Podkarpacki zapoczątkowało w tym regionie nową erę w dziedzinie napraw i regneracji form wtryskowych. Założyciele…
LUDZIE WĘŻE ZE SŁOWIANSKICH LEGEND.
LUDZIE WĘŻE ZE SŁOWIANSKICH LEGEND. Vievichi - dzieci Wija, syna Czarnoboga - Kosciej z poprzedniego świata. Vievichi (goryni-vievichi) byli dziećmi Wija, syna Czarnego Węża, Czarnoboga lub Kościeja Nieśmiertelnego. Słowiańskie legendy mówią, że…
Figura. figurka. Statuette. Engel. Anioł. Upominek. Dekorationsart. Art. Figürchen. Statue. Skulptur. Angel. Soška. Dárek. 2497 MIDALA 40cm
: HANDELS DETAILS: Für Einzelhandel gilt der hier angegebene Preis und für Paketdienst 4 Eur pro 30kg Päckchen fürs Inland Polens. ( Es gilt: Stückzahl x Preis + 4 Eur = Gesamtbetrag für die Überweisung ) Überweisungen können auf das Bank Konto direkt…
MIKRON. Company. Woodworking machines, lathes, used machines.
Innovative. Productive. Flexible. Key words that you need to associate with the powerful equipment manufactured by MIKRON for the woodworking industry. Using state-of-the-art CAD software, MIKRON's engineers design, develop and build these productivity…
閉経期の薬と栄養補助食品:
閉経期の薬と栄養補助食品: 女性の閉経は完全に自然なプロセスですが、適切に選択された薬や栄養補助食品の形でこの期間を経ることは困難であり、これは正常な機能を妨げる不快な症状によるものです。ほてり、いらいら、爆発または睡眠の問題は、閉経中に女性が直面する問題の一部に過ぎず、女性は強く不満を訴えます。 閉経期-その症状に対処する方法は?…
W numerologii liczba 11 jest uważana za duchowo znaczącą, ponieważ jest liczbą mistrzowską.
W numerologii liczba 11 jest uważana za duchowo znaczącą, ponieważ jest liczbą mistrzowską. Większość liczb jest konwertowana na liczby jednocyfrowe, z wyjątkiem „liczb mistrzowskich”, takich jak 11, 22 i 33. W tarocie liczba 1 odpowiada Magowi, który…
कसरी आफ्नो फिगर को लागी एक महिला कोट छनौट गर्न:
कसरी आफ्नो फिगर को लागी एक महिला कोट छनौट गर्न: प्रत्येक रमणीय महिलाको वार्डरोबमा राम्रोसँग सिलाई गरिएको र उत्तम चयनित कोटको लागि ठाउँ हुनुपर्दछ। वार्डरोबको यो भाग दुबै ठूला आउटलेटहरू र दैनिक, लूजर शैलीहरूमा कार्य गर्दछ। यद्यपि सफलताको कुञ्जीले तपाईंको…
Bluza męska szara
: : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Opis. : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : DETALE HANDLOWE: : Kraj: ( Polska ) : Zasięg…
ВХО упозорава у недавном извештају: Бактерије отпорне на антибиотике прождиру свет.
ВХО упозорава у недавном извештају: Бактерије отпорне на антибиотике прождиру свет. Проблем отпорности на антибиотике је толико озбиљан да угрожава достигнућа савремене медицине. Прошле године је Светска здравствена организација најавила да би 21. век…
Pszczoły są święte dla naszego istnienia na tej Ziemi.
Pszczoły są święte dla naszego istnienia na tej Ziemi. Do tej pory większość zdaje sobie sprawę z tragicznej sytuacji pszczół miodnych: malejącej liczby, rozpadających się kolonii i umierających uli – co zagraża nie tylko produkcji miodu, ale także…
Używając techniki Brainbow, przyglądasz się komórkom mózgowym w hipokampie!
Używając techniki Brainbow, przyglądasz się komórkom mózgowym w hipokampie! Hipokamp bierze udział w tworzeniu, organizacji i przechowywaniu nowych wspomnień; odgrywa również kluczową rolę w łączeniu pewnych uczuć i emocji z tymi wspomnieniami. *Technika…
RYWAL RHC. Firma. Druty i elektrody spawalnicze.
Grupa RYWAL-RHC od niemal 25 lat specjalizuje się w oferowaniu technologii, towarów i urządzeń wykorzystywanych w procesach łączenia i cięcia materiałów przy wykorzystaniu ciepła (materiałów i urządzeń spawalniczych, szlifierskich, filtrowentylacji,…
Kalusugan ng Pag-iisip: depression, pagkabalisa, bipolar disorder, post-traumatic stress disorder, suicidal tendencies, phobias:
Kalusugan ng Pag-iisip: depression, pagkabalisa, bipolar disorder, post-traumatic stress disorder, suicidal tendencies, phobias: Ang bawat tao'y, anuman ang edad, lahi, kasarian, kita, relihiyon o lahi, ay madaling kapitan ng sakit sa kaisipan. Iyon ang…