Nadmi
16-06-25

0 : Odsłon:


F-35 - zdjęcie poglądowe
F-35 - zdjęcie poglądowe
© Licencjodawca, Airman 1st Class Elizabeth Schou

Co jakiś czas niczym bumerang wraca wątek "kodów źródłowych", które producenci mają w różnej formie instalować w swoich systemach uzbrojenia, a kraje-właściciele traktować je jako środek nacisku na nabywców.

Ostatnio temat wrócił pod nową nazwą: kill switch (wyłącznik awaryjny). Miało to związek ze zmienną sytuacją polityczną: nowa administracja USA zaczęła grozić m.in. Kanadzie, Meksykowi czy Unii Europejskiej sankcjami, tymczasowo odcięła Ukrainę od pomocy wojskowej.

W związku z tym eksperci w wielu państwach zaczęli się zastanawiać nad zasadnością zakupów amerykańskiej broni: jeżeli USA nie są 100-procentowo pewnym partnerem, to czy nie należy szukać alternatywy? W Niemczech np. po raz kolejny pojawiła się krytyka zakupu samolotów bojowych F-35 (Niemcy kupiły w 2022 r. 35 maszyn za 8,3 mld dolarów), w Polsce zaś w jednym z wywiadów były wicepremier i szef MON Mariusz Błaszczak wywołał dyskusję o tym, czy Amerykanie nie "wyłączą" nam HIMARS-ów. Wszystko to wiąże się z tzw. kodami źródłowymi do broni.

Czym są kody źródłowe?
Same słynne "kody źródłowe" to nic innego jak tekstowy zapis zawartości oprogramowania. Na jego podstawie komputer – np. systemu misji czy systemu kierowania ogniem – wypracowuje kod wynikowy, a więc zestaw dostępnych komend. To samo zresztą tyczy się smartfona, pralki czy nowoczesnego samochodu. W przypadku systemów uzbrojenia pozwala np. na zarządzanie systemami uzbrojenia, ma więc kod źródłowy krytyczne znaczenie tak dla producenta, jak dla użytkownika.

W kodzie źródłowym zapisane są informacje np. o tym, że pod F-16 czy F-35 podwiesimy bomby i rakiety produkcji np. amerykańskiej, ale gdyby zaprojektować ich odpowiedniki w Polsce, to bez uzyskania zgody producenta samolotu nie zaopatrzymy go w rodzime systemy uzbrojenia, chyba, że – jak Turcy – ominiemy je wielkim wysiłkiem. Oczywiście identycznie sytuacja wygląda z samolotami (i nie tylko) produkcji francuskiej, włoskiej, europejskiej itd. Sam kod źródłowy nie umożliwia więc, jeśli zaszłaby taka potrzeba, wyłączenia systemu używanego przez krnąbrnego użytkownika. Czy istnieją inne opcje?

"Odłączyć" F-35
Jak wspomniałem wyżej, m.in. w Niemczech pojawiła się dyskusja na temat tego, czy zakup F-35 (i broni amerykańskiej w ogóle) jest bezpieczny, czy Waszyngton, jeśli uzna Niemcy lub Unię Europejską za konkurenta, nie wyłączy ich w jakiś sposób. Oczywiście żadnego oficjalnego potwierdzenia nie znajdziemy.

Ppłk Łukasz Treder z Zespołu ds. wdrożenia na wyposażenie SZ RP samolotu F-35 skomentował w rozmowie z WP, że "należy postawić sobie pytanie, czy administrator bardzo złożonego systemu informatycznego byłby w stanie zaszyć w nim jakieś skoki/instrukcje warunkowe (w niskopoziomowym języku programowania), które mogłyby później być aktywowane na poziomie działania oprogramowania samolotu".

Jest to odpowiedź może nieco enigmatyczna, ale naprowadzająca nas na istotę problemu: póki nie otrzymamy potwierdzenia w postaci uziemionej z nieznanych przyczyn floty jednego z użytkowników F-35 (ale też Rafale, systemów artyleryjskich pokroju HIMARS-a, przeciwlotniczych Patriotów lub IRIS-ów – przecież nie dotyczy to tylko samolotów i tylko amerykańskich), póty nie będziemy mieć pewności.

Faktem jest, że podobne rozwiązania są znane całkiem jawnie i to z mniej newralgicznego rynku cywilnego. Np. w 2023 r. wybuchła afera związana z firmą Newag, która zdalnie unieruchamiała pociągi swojej produkcji, jeżeli ich właściciel serwisował je w innej firmie. Podobne przypadki występują na rynku motoryzacyjnym. Znane są też niejasne doniesienia o tym jak amerykańskie pociski przeciwlotnicze SM-2 z niemieckiej fregaty Hessen miały "przypadkiem" ominąć amerykański dron MQ-9 Reaper, który Niemcy omyłkowo ostrzelali.

Z drugiej strony, urzędnicy z Belgii i Szwajcarii oficjalnie zaprzeczają istnieniu fizycznego "wyłącznika". Doniesienia zdementował też producent samolotu, Lockheed Martin. Wydaje się więc, że odpowiedź powinna brzmieć: nie wiemy, ale jeżeli producent uzna za stosowne wprowadzenie ograniczeń, to to zrobi. Nie musi to być zresztą od razu dosłowne wyłączenie samolotu czy pocisku.

Jak trafić bez GPS?
Jedną z opcji pośrednich może być odcięcie abonenta od sygnału GPS. Systemów nawigacji satelitarnej jest zaledwie kilka, a najpopularniejszy jest amerykański GPS. Stosuje się go w nawigacji, jak również w naprowadzaniu uzbrojenia precyzyjnego.

Ppłk Treder wskazuje jednak, że "nie należy zapominać, iż podstawową jego formą [systemu nawigacji - przyp. red.] jest odporna na zakłócenia nawigacja inercyjna, gdzie mierzy się przyśpieszenia i prędkości kątowe, aby określić orientację i położenie obiektu". Dodał, że "GPS zawęża nam błąd pomiaru i zagłuszanie jego sygnału bądź ataki typu spoofing mogą wpłynąć na precyzyjne uderzenia środków przenoszenia, dlatego też na samolotach instalowane są odbiorniki antyzakłóceniowe, np. firmy Collins Aerospace na samolocie F-35".

Różne firmy starają się też ominąć GPS, opracowując precyzyjne systemy nawigacji niezależne od niego. Poza tym Ppłk Treder zapewnia: "proszę mi wierzyć, że piloci są w stanie bezpiecznie wrócić do domu bez GPS-a". Problemem mogłoby być naprowadzanie pocisków, które bez GPS stawałyby się warte w walce tyle samo, co niekierowane odpowiedniki - z tym, że byłyby dużo droższe.


Inne opcje
Rzeczywiście jednak producenci zachowują pewną kontrolę nad swoimi wyrobami. Pozostając przy F-35, według komórki wsparcia programu F-35, zagraniczni operatorzy "nie mają prawa prowadzić niezależnych operacji testowych poza kontynentalnym terytorium USA zgodnie z polityką USA" oraz "zasady bezpieczeństwa rządu USA wymagają, aby obywatele USA wykonywali określone funkcje w celu ochrony krytycznych rozwiązań". Oznacza to ścisłą kontrolę USA nad zaawansowanymi rozwiązaniami stosowanymi w F-35 (wyjątkiem jest tylko Izrael, który może eksploatować swoje F-35I niezależnie). Nie jest to jednak żaden "wyłącznik", a jedynie "wentyl bezpieczeństwa" na wypadek, gdyby ktoś postanowił np. zintegrować F-35 z niepożądanymi systemami.

Kolejną możliwością jest archiwum danych misji (Mission Data File). Umożliwia ono realizację kluczowych funkcji, jak wyznaczanie tras lotów przy ograniczonej wykrywalności, zarządzanie komunikacją czy niektórymi aspektami zadań. Bez aktualizacji MDF skuteczność bojowa F-35 szybko by spadła.

Prawdziwym środkiem nacisku jest coś bardziej prozaicznego niż domniemana możliwość odłączenia wybranej części floty F-35 (lub innego systemu uzbrojenia) za pomocą "czerwonego guzika". W gruncie rzeczy wystarczy odciąć flotę od wsparcia serwisowego.

Współczesne środki bojowe są bardzo skomplikowane: każdy czołg, działo samobieżne, dron, okręt, samolot, to bardzo wiele skomplikowanych i nierzadko sterowanych elektronicznie podzespołów o określonej trwałości. Producent zwykle w dużej mierze (choć rzadko w pełni) kontroluje aspekty związane z zarządzaniem eksploatacją systemu. W przypadku USA niektóre z podzespołów dostarczanych przez ich firmy muszą być serwisowane tylko i wyłącznie we wskazanych zakładach, a wiedza odnośnie serwisu nie jest przekazywana poza ich mury.

Innymi słowy, odcięcie użytkownika importowanego systemu uzbrojenia od wsparcia serwisowego najpóźniej w ciągu kilku miesięcy znacząco ograniczyłoby sprawność posiadanej floty maszyn. Oczywiście kanibalizacja czy zdobywanie części zamiennych pokątnymi metodami przedłużyłoby życie części floty (jak np. w przypadku irańskich F-14), ale byłoby to tylko odwlekanie nieuniknionego.

Tym samym ani Amerykanie, ani Francuzi, Niemcy czy inni wiodący producenci uzbrojenia nie muszą się uciekać do montażu "awaryjnych wtyczek" w swoich najbardziej zaawansowanych systemach.



: Wyślij Wiadomość.


Przetłumacz ten tekst na 91 języków
Procedura tłumaczenia na 91 języków została rozpoczęta. Masz wystarczającą ilość środków w wirtualnym portfelu: PULA . Uwaga! Proces tłumaczenia może trwać nawet kilkadziesiąt minut. Automat uzupełnia tylko puste tłumaczenia a omija tłumaczenia wcześniej dokonane. Nieprawidłowy użytkownik. Twój tekst jest właśnie tłumaczony. Twój tekst został już przetłumaczony wcześniej Nieprawidłowy tekst. Nie udało się pobrać ceny tłumaczenia. Niewystarczające środki. Przepraszamy - obecnie system nie działa. Spróbuj ponownie później Proszę się najpierw zalogować. Tłumaczenie zakończone - odśwież stronę.

: Podobne ogłoszenia.

The continents are divided by oceans and thousands of kilometers

Kontynenty dzielą oceany i tysiące kilometrów The continents are divided by oceans and thousands of kilometers

Kult czaszki stanowi seria zabiegów mających na celu utrzymanie żywych rysów twarzy zmarłego.

Kult czaszki stanowi seria zabiegów mających na celu utrzymanie żywych rysów twarzy zmarłego. Różne przykłady kultu czaszki istnieją w Turcji, Palestynie, Syrii, Jordanii i Izraelu. W tej procedurze tkanka miękka musi zostać oddzielona od czaszki, a…

SEMICON. Producent. Moduły laserowe.

Spółka SEMICON została założona w 1987 roku. Na początku firma zajmowała się produkcją prototypowych urządzeń służących do neutralizacji gazów poreakcyjnych w procesach otrzymywania materiałów półprzewodnikowych. Głównymi odbiorcami urządzeń były: Fabryka…

Kwiaty rośliny: Tuja

: Nazwa: Kwiaty doniczkowe ogrodowe : Model nr.: : Typ: Ogrodowe rośliny ozdobne : Czas dostawy: 96 h : Pakowanie: Na sztuki. : Kwitnące: nie : Pokrój: krzewiasty iglasty : Rodzaj: pozostałe : Stanowisko: wszystkie stanowiska : wymiar donicy: 9 cm do 35…

Teoria Strzałek. KIKUTY. TS142

KIKUTY . Odetnij dwa ciała a będą złączone. Zmień się w odrazę. Wiesz jak odrywać palce w przegubach. Wciągasz woń mdłością napełniając serce. Zepsutą czcią namaszczasz powieki. Skronie płoną ci, gorycz rozsadza mózg. Trucizną ssiesz mleko suk dodając…

Melyik otthoni tornatermet érdemes választani:

Melyik otthoni tornatermet érdemes választani: Ha szereti a gimnasztikát, és szisztematikusan szándékozik ezt tenni, fektessen be az otthoni sportoláshoz szükséges felszerelésekbe. Ennek köszönhetően megtakaríthat anélkül, hogy további tornaterem…

Najwcześniejsze zdjęcie afrykańskiego króla Sekhukhune.

Najwcześniejsze zdjęcie afrykańskiego króla: Sekhukhune, ktory stanowczo sprzeciwiał się wykorzystaniem swojej ziemi i był genialnym generałem i strategiem, który pokonał brytyjskie siły kolonialne ponad 3 razy, stawiając opór kolonizacji swojego…

FAMAD. Producent. Urządzenia przemysłowe.

"Pragniemy zaspokoić potrzeby naszych klientów, zapewniając najlepszej jakości urządzenia i usługi, które wyróżni wysoka jakość, funkcjonalność, niezawodność i nowoczesność, co dostarczy wszystkim klientom spółki maksymalnej satysfakcji z ich…

Naturalne materiały do ​​wyrobu kadzideł:

Naturalne materiały do wyrobu kadzideł: - nić taka jak bawełna, konopie, juta; Pomoże połączyć naturalną zawartość kadzidła i zachować jego objętość. Upewnij się, że jest niepalna lina. -Świeże zioła i kwiaty; Są to materiały, które stworzą prawdziwy…

TKANINY. Firma. Akcesoria krawieckie. Tkaniny krawieckie.

W naszym sklepie internetowym znajdziesz wiele różnych tkanin i dzianin dostępnych na metry: modne materiały odzieżowe, wysokiej jakości tkaniny dekoracyjne i meblowe lub ekskluzywne tkaniny markowe – prawdziwa atrakcja dla domowych krawcowych i krawców.…

6: پلیٹلیٹ سے بھرپور پلازما کی کارروائی کے ذریعہ چہرے کی جھرریوں کا خاتمہ۔

پلیٹلیٹ سے بھرپور پلازما کی کارروائی کے ذریعہ چہرے کی جھرریوں کا خاتمہ۔ پلیٹلیٹ سے مالا مال پلازما سے علاج معالجہ بہت ہی مؤثر اور ایک ہی وقت میں جھرریوں کو کم کرنے یا اس سے بھی مکمل طور پر چھٹکارا حاصل کرنے کا ایک محفوظ ترین طریقہ۔ یہ ایک طریقہ کار ہے ،…

Emakumeentzako kirol prakak eta takoi altuak, hori da adreiluzko arrakasta.

Emakumeentzako kirol prakak eta takoi altuak, hori da adreiluzko arrakasta. Duela gutxi arte, emakumezkoen jertseak kirolarekin soilik lotzen ziren, eta orain sasoiaren beharra dute, estilizazio dotoreetan ere bai. Hainbat urtetan modako pasabideetan…

URZADZENIAPRALNICZE. Firma. Wyposażenie pralni.

Jesteśmy firmą rodzinną o długoletnim doświadczeniu w branży pralniczej. Pralnia wodna została otwarta w 1974 roku, przez wiele lat świadcząc usługi dla klientów firmowych. Od 2005 roku jako TIP-TOP PRALNICTWO zajmujemy się sprzedażą i serwisem używanych…

Teoria Strzałek. KIŁA. TS121

KIŁA Arogancki draniu co ocalasz me życie. Chętnie bym z tobą poflirtowała. Nadmierne pobudzenie ośrodka przyjemności seksualnej przez prątki kiły nie jest dobrą podstawą trwałego związku. Zniszczyła ci mózg, a uszkodzone fragmenty kory mózgowej nie…

2. dio: Arhanđeli njihovim tumačenjem sa svim znakovima zodijaka:

2. dio: Arhanđeli njihovim tumačenjem sa svim znakovima zodijaka: Puno religioznih tekstova i duhovnih filozofija sugerira da uredan plan upravlja našim rođenjem u određeno vrijeme i mjesto te određenim roditeljima. I stoga datumi na kojima smo rođeni…

適合特殊場合的完美服裝:

適合特殊場合的完美服裝: 我們每個人都這樣做:要舉行婚禮,洗禮,某種儀式,我們必須著裝得體,但當然沒事做。我們去商店,買的不是我們想要的東西。我們真的不知道我們想要什麼: 有一種非常簡單,合理且無可置疑的方法,通過這種方法,我們可以確定在特殊場合通用的粗略服裝應該是什麼樣。 您選擇到目前為止認為最適合您的服裝(樣式)作為參考,並且正在尋找其上的變化或與之非常相似的版本。 首先,您需要找到在某些特殊情況下可以同時滿足以下兩個簡單條件的現有服裝: 你感覺很棒 你看起來很棒…

選擇完美蜜粉的規則是什麼?

選擇完美蜜粉的規則是什麼? 女人會盡一切努力使自己的妝容美麗,整潔,瓷器無瑕。這種化妝必須具有兩個功能:美化,強調價值和遮蓋瑕疵。毫無疑問,參與這兩個任務的化妝品是粉末。這種化妝品是女性最常用的化妝品。但是,要使粉末滿足其功能和上面列出的條件,必須正確選擇。否則,我們將獲得不自然的蒙版效果或破壞最終圖像。因此,請檢查如何為自己選擇完美的粉末。 選擇粉末的一般規則:…

METABO. Firma. Elektronarzędzia. Szlifierki, pilarki.

MOTTO NASZEJ MARKI Każdego dnia produkty Metabo sprawdzają się pod względem efektywności – w profesjonalnych zastosowaniach i w najcięższych warunkach na całym świecie. Profesjonaliści, którzy dają z siebie wszystko muszą móc w 100% polegać na swoim…

Strach przychodzi z wizytą.

Strach przychodzi z wizytą. Załóżmy, że głęboko w swojej świadomości masz dużo bólu, smutku lub strachu. Wielu z nas ma w głębi świadomości wielkie bloki bólu i cierpienia, na które nie możemy patrzeć. Musimy być bardzo zajęci, aby ci niemile widziani…

Dames sportbroeken en hoge hakken, dat is baksteen succes.

Dames sportbroeken en hoge hakken, dat is baksteen succes. Tot voor kort werden dames joggingbroeken alleen geassocieerd met sport, en nu zijn ze de must-have van het seizoen, ook in elegante stileringen. Sinds enkele jaren op de modecatwalks kunnen we…

Supplements: Why use them?

Supplements: Why use them? Some of us trust and eagerly use dietary supplements, while others stay away from them. On the one hand, they are considered a good supplement to the diet or treatment, and on the other, they are accused of not working. One…

Emma Kunz,1892–1963, była szwajcarską telepatyczną uzdrowicielką, badaczką i artystką.

Emma Kunz,1892–1963, była szwajcarską telepatyczną uzdrowicielką, badaczką i artystką. W latach czterdziestych XX wieku rysowała rysunki dla swoich pacjentów za pomocą kolorowych ołówków, kredek, papieru milimetrowego i wahadła. Przez większość swojego…

Important relationship between vibration and health:

Important relationship between vibration and health:  ️ A program developed in previous years by two great scientists "Dr. Hawkins and Dr. Powell ”, named after AglessThrival Living, which has become known as the unlimited boom in physical health. Two…

Wat is die reëls om die perfekte gesigspoeier te kies?

Wat is die reëls om die perfekte gesigspoeier te kies? Vroue sal alles doen om hul grimering mooi, netjies, porselein en foutloos te maak. Sulke grimering moet twee funksies hê: verfraai, beklemtoon waardes en onvolmaakthede van die masker. Die…

1000: ब्राँकायटिस हा बहुधा व्हायरल, श्वसन रोगाचा एक सामान्य रोग आहे.

ब्राँकायटिस हा बहुधा व्हायरल, श्वसन रोगाचा एक सामान्य रोग आहे. मूलभूत विभाग आजाराच्या कालावधीच्या आसपास आयोजित केला जातो. तीव्र, सबक्यूट आणि तीव्र सूज असल्याची चर्चा आहे. तीव्र जळजळ होण्याचा कालावधी 3 आठवड्यांपेक्षा जास्त नाही. रोगाच्या संभाव्य कारक…

Awọn afikun: din owo ju awọn itọju ati awọn iṣẹ lọ.

Awọn afikun: Kini idi ti o fi lo wọn? Diẹ ninu wa gbẹkẹle ati ni itara lo awọn afikun ounjẹ, nigba ti awọn miiran yago fun wọn. Ni ọwọ kan, wọn ka wọn si afikun ti o dara si ounjẹ tabi itọju, ati ni apa keji, wọn fi ẹsun kan pe wọn ko ṣiṣẹ. Ohun kan ni…