0 : Odsłon:
F-35 - zdjęcie poglądowe
F-35 - zdjęcie poglądowe
© Licencjodawca, Airman 1st Class Elizabeth Schou
Co jakiś czas niczym bumerang wraca wątek "kodów źródłowych", które producenci mają w różnej formie instalować w swoich systemach uzbrojenia, a kraje-właściciele traktować je jako środek nacisku na nabywców.
Ostatnio temat wrócił pod nową nazwą: kill switch (wyłącznik awaryjny). Miało to związek ze zmienną sytuacją polityczną: nowa administracja USA zaczęła grozić m.in. Kanadzie, Meksykowi czy Unii Europejskiej sankcjami, tymczasowo odcięła Ukrainę od pomocy wojskowej.
W związku z tym eksperci w wielu państwach zaczęli się zastanawiać nad zasadnością zakupów amerykańskiej broni: jeżeli USA nie są 100-procentowo pewnym partnerem, to czy nie należy szukać alternatywy? W Niemczech np. po raz kolejny pojawiła się krytyka zakupu samolotów bojowych F-35 (Niemcy kupiły w 2022 r. 35 maszyn za 8,3 mld dolarów), w Polsce zaś w jednym z wywiadów były wicepremier i szef MON Mariusz Błaszczak wywołał dyskusję o tym, czy Amerykanie nie "wyłączą" nam HIMARS-ów. Wszystko to wiąże się z tzw. kodami źródłowymi do broni.
Czym są kody źródłowe?
Same słynne "kody źródłowe" to nic innego jak tekstowy zapis zawartości oprogramowania. Na jego podstawie komputer – np. systemu misji czy systemu kierowania ogniem – wypracowuje kod wynikowy, a więc zestaw dostępnych komend. To samo zresztą tyczy się smartfona, pralki czy nowoczesnego samochodu. W przypadku systemów uzbrojenia pozwala np. na zarządzanie systemami uzbrojenia, ma więc kod źródłowy krytyczne znaczenie tak dla producenta, jak dla użytkownika.
W kodzie źródłowym zapisane są informacje np. o tym, że pod F-16 czy F-35 podwiesimy bomby i rakiety produkcji np. amerykańskiej, ale gdyby zaprojektować ich odpowiedniki w Polsce, to bez uzyskania zgody producenta samolotu nie zaopatrzymy go w rodzime systemy uzbrojenia, chyba, że – jak Turcy – ominiemy je wielkim wysiłkiem. Oczywiście identycznie sytuacja wygląda z samolotami (i nie tylko) produkcji francuskiej, włoskiej, europejskiej itd. Sam kod źródłowy nie umożliwia więc, jeśli zaszłaby taka potrzeba, wyłączenia systemu używanego przez krnąbrnego użytkownika. Czy istnieją inne opcje?
"Odłączyć" F-35
Jak wspomniałem wyżej, m.in. w Niemczech pojawiła się dyskusja na temat tego, czy zakup F-35 (i broni amerykańskiej w ogóle) jest bezpieczny, czy Waszyngton, jeśli uzna Niemcy lub Unię Europejską za konkurenta, nie wyłączy ich w jakiś sposób. Oczywiście żadnego oficjalnego potwierdzenia nie znajdziemy.
Ppłk Łukasz Treder z Zespołu ds. wdrożenia na wyposażenie SZ RP samolotu F-35 skomentował w rozmowie z WP, że "należy postawić sobie pytanie, czy administrator bardzo złożonego systemu informatycznego byłby w stanie zaszyć w nim jakieś skoki/instrukcje warunkowe (w niskopoziomowym języku programowania), które mogłyby później być aktywowane na poziomie działania oprogramowania samolotu".
Jest to odpowiedź może nieco enigmatyczna, ale naprowadzająca nas na istotę problemu: póki nie otrzymamy potwierdzenia w postaci uziemionej z nieznanych przyczyn floty jednego z użytkowników F-35 (ale też Rafale, systemów artyleryjskich pokroju HIMARS-a, przeciwlotniczych Patriotów lub IRIS-ów – przecież nie dotyczy to tylko samolotów i tylko amerykańskich), póty nie będziemy mieć pewności.
Faktem jest, że podobne rozwiązania są znane całkiem jawnie i to z mniej newralgicznego rynku cywilnego. Np. w 2023 r. wybuchła afera związana z firmą Newag, która zdalnie unieruchamiała pociągi swojej produkcji, jeżeli ich właściciel serwisował je w innej firmie. Podobne przypadki występują na rynku motoryzacyjnym. Znane są też niejasne doniesienia o tym jak amerykańskie pociski przeciwlotnicze SM-2 z niemieckiej fregaty Hessen miały "przypadkiem" ominąć amerykański dron MQ-9 Reaper, który Niemcy omyłkowo ostrzelali.
Z drugiej strony, urzędnicy z Belgii i Szwajcarii oficjalnie zaprzeczają istnieniu fizycznego "wyłącznika". Doniesienia zdementował też producent samolotu, Lockheed Martin. Wydaje się więc, że odpowiedź powinna brzmieć: nie wiemy, ale jeżeli producent uzna za stosowne wprowadzenie ograniczeń, to to zrobi. Nie musi to być zresztą od razu dosłowne wyłączenie samolotu czy pocisku.
Jak trafić bez GPS?
Jedną z opcji pośrednich może być odcięcie abonenta od sygnału GPS. Systemów nawigacji satelitarnej jest zaledwie kilka, a najpopularniejszy jest amerykański GPS. Stosuje się go w nawigacji, jak również w naprowadzaniu uzbrojenia precyzyjnego.
Ppłk Treder wskazuje jednak, że "nie należy zapominać, iż podstawową jego formą [systemu nawigacji - przyp. red.] jest odporna na zakłócenia nawigacja inercyjna, gdzie mierzy się przyśpieszenia i prędkości kątowe, aby określić orientację i położenie obiektu". Dodał, że "GPS zawęża nam błąd pomiaru i zagłuszanie jego sygnału bądź ataki typu spoofing mogą wpłynąć na precyzyjne uderzenia środków przenoszenia, dlatego też na samolotach instalowane są odbiorniki antyzakłóceniowe, np. firmy Collins Aerospace na samolocie F-35".
Różne firmy starają się też ominąć GPS, opracowując precyzyjne systemy nawigacji niezależne od niego. Poza tym Ppłk Treder zapewnia: "proszę mi wierzyć, że piloci są w stanie bezpiecznie wrócić do domu bez GPS-a". Problemem mogłoby być naprowadzanie pocisków, które bez GPS stawałyby się warte w walce tyle samo, co niekierowane odpowiedniki - z tym, że byłyby dużo droższe.
Inne opcje
Rzeczywiście jednak producenci zachowują pewną kontrolę nad swoimi wyrobami. Pozostając przy F-35, według komórki wsparcia programu F-35, zagraniczni operatorzy "nie mają prawa prowadzić niezależnych operacji testowych poza kontynentalnym terytorium USA zgodnie z polityką USA" oraz "zasady bezpieczeństwa rządu USA wymagają, aby obywatele USA wykonywali określone funkcje w celu ochrony krytycznych rozwiązań". Oznacza to ścisłą kontrolę USA nad zaawansowanymi rozwiązaniami stosowanymi w F-35 (wyjątkiem jest tylko Izrael, który może eksploatować swoje F-35I niezależnie). Nie jest to jednak żaden "wyłącznik", a jedynie "wentyl bezpieczeństwa" na wypadek, gdyby ktoś postanowił np. zintegrować F-35 z niepożądanymi systemami.
Kolejną możliwością jest archiwum danych misji (Mission Data File). Umożliwia ono realizację kluczowych funkcji, jak wyznaczanie tras lotów przy ograniczonej wykrywalności, zarządzanie komunikacją czy niektórymi aspektami zadań. Bez aktualizacji MDF skuteczność bojowa F-35 szybko by spadła.
Prawdziwym środkiem nacisku jest coś bardziej prozaicznego niż domniemana możliwość odłączenia wybranej części floty F-35 (lub innego systemu uzbrojenia) za pomocą "czerwonego guzika". W gruncie rzeczy wystarczy odciąć flotę od wsparcia serwisowego.
Współczesne środki bojowe są bardzo skomplikowane: każdy czołg, działo samobieżne, dron, okręt, samolot, to bardzo wiele skomplikowanych i nierzadko sterowanych elektronicznie podzespołów o określonej trwałości. Producent zwykle w dużej mierze (choć rzadko w pełni) kontroluje aspekty związane z zarządzaniem eksploatacją systemu. W przypadku USA niektóre z podzespołów dostarczanych przez ich firmy muszą być serwisowane tylko i wyłącznie we wskazanych zakładach, a wiedza odnośnie serwisu nie jest przekazywana poza ich mury.
Innymi słowy, odcięcie użytkownika importowanego systemu uzbrojenia od wsparcia serwisowego najpóźniej w ciągu kilku miesięcy znacząco ograniczyłoby sprawność posiadanej floty maszyn. Oczywiście kanibalizacja czy zdobywanie części zamiennych pokątnymi metodami przedłużyłoby życie części floty (jak np. w przypadku irańskich F-14), ale byłoby to tylko odwlekanie nieuniknionego.
Tym samym ani Amerykanie, ani Francuzi, Niemcy czy inni wiodący producenci uzbrojenia nie muszą się uciekać do montażu "awaryjnych wtyczek" w swoich najbardziej zaawansowanych systemach.
: Wyślij Wiadomość.
Przetłumacz ten tekst na 91 języków
: Podobne ogłoszenia.
2: როგორ ავირჩიოთ ქალთა ქურთუკი თქვენი ფიგურისთვის:
როგორ ავირჩიოთ ქალთა ქურთუკი თქვენი ფიგურისთვის: ყველა ელეგანტური ქალის კარადები უნდა ჰქონდეს სივრცე კარგად მორგებული და სრულყოფილად შერჩეული ქურთუკისთვის. კარადების ეს ნაწილი მუშაობს როგორც უფრო დიდ მაღაზიებში, ისე ყოველდღიურ, ფხვიერ სტილებში. ამასთან,…
Dywan popielaty
: : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Opis. : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : DETALE HANDLOWE: : Kraj: ( Polska ) : Zasięg…
4433AVA. HYDRO LASER. Нічний крем. регенерує з пролонгованою дією. Nachtcreme. regeneriert mit längerer Wirkung.
HYDRO ЛАЗЕР. Нічний крем. регенерирующий пролонговану дію. Код за каталогом / Індекс: 4433AVA. Категорія: Косметика Hydro Laser доля креми для обличчя в нічний час Тип косметичної креми дію гідратація, омолодження, ревіталізація Pojemność50 мл / 1,7…
Женские спортивные штаны и высокие каблуки - вот кирпичик успеха.
Женские спортивные штаны и высокие каблуки - вот кирпичик успеха. До недавнего времени женские спортивные штаны ассоциировались только со спортом, и теперь они являются обязательными в этом сезоне, также в элегантных стилях. В течение нескольких лет на…
Grzyby to miniaturowe fabryki farmaceutyczne
„Grzyby to miniaturowe fabryki farmaceutyczne, a spośród tysięcy gatunków grzybów występujących w naturze nasi przodkowie i współcześni naukowcy zidentyfikowali kilkadziesiąt, które mają unikalną kombinację talentów, które poprawiają nasze zdrowie. Grzyby…
Capillary skin: face care and cosmetics for capillary skin.
Capillary skin: face care and cosmetics for capillary skin. Capillaries tend to rupture blood vessels, which causes them to become red. Effective cosmetics for capillary skin, such as face cream or cleansing foam, contain substances that soothe…
Katastrofa zniszczyła warstwę kulturową Hyperborei, przenosząc ją wraz z czarną glebą na linię bałkańską.
Dziś istnieje ogromna ilość bezpośrednich i pośrednich dowodów na to, że 13000 lat temu w północnej Eurazji istniała rozwinięta cywilizacja aryjska - Hyperborea, zniszczona przez nagłe przesunięcie lodu z Oceanu Arktycznego na Syberię. Lód dotarł do…
NOMEX. Producent. Meble pokojowe.
Firma NOMEX powstała 1985 roku. Jest firmą rodzinną, dzięki czemu jej działanie charakteryzuje duża elastyczność i szybkość podejmowania decyzji. Od początku swej działalności wyspecjalizowaliśmy się w produkcji mebli kuchennych. W raz z rozwojem firmy…
4433AVA. LASER HYDRO. Krim malam. regenerasi dengan aksi yang berkepanjangan. Nachtcreme. regeneriert mit längerer Wirkung.
HYDRO LASER. Krim malam. regenerasi tindakan berkepanjangan. Kode Katalog / Index: 4433AVA. Kategori: Kosmetik Hydro Laser takdir krim wajah di malam hari jenis kosmetik krim tindakan hidrasi, peremajaan, revitalisasi Pojemność50 ml / 1.7 fl. ons…
3962AVA. BEAUTY HOME CARE. Serum pod oczy z algami morskimi i Q10. Augenserum mit Meeresalgen und Q10. Сыворотка для глаз с Q10.
BEAUTY HOME CARE. Serum pod oczy z algami morskimi i Q10. Kod katalogowy/indeks: 3962AVA. Kategorie: Kosmetyki, Beauty Home Care Przeznaczenie kosmetyki pielęgnujące okolicę oczu, serum Typ kosmetyku serum kremowe Działanie nawilżenie, odmładzanie,…
MISSLINGERIEcz. Společnost. Podprsenky ve velikosti od A do G, kalhotky, noční prádlo, punčochové zboží, plavky, bezešvé prádlo a další.
Miss Lingerie, s.r.o. Popis činnosti: Distribuujeme dámské spodní prádlo do privátních a specializovaných butiků se spodním prádlem po celém území České a Slovenské republiky. Sortiment : podprsenky ve velikosti od A do G, kalhotky, noční prádlo,…
Sweter damski
: : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Opis. : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : DETALE HANDLOWE: : Kraj: ( Polska ) : Zasięg…
Kurtka męska
: : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Opis. : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : DETALE HANDLOWE: : Kraj: ( Polska ) : Zasięg…
5621AVA. Asta C Cellular foryngelse. Serum til ansigtet. Creme til nakke og ansigt. Creme til følsom hud.
Asta C Cellular foryngelse. Katalog kode / indeks: 5621AVA. Kategori: Asta C, Kosmetik handling antyoksydacja, eksfoliering, løft, hydrering, foryngelse, forbedring af farve, udjævning ansøgning serum typen kosmetik gel serum Kapacitet 30 ml / 1…
Płytki podłogowe: glazura
: Nazwa: Płytka ścienna wewnętrzna : Model nr.: : Typ: Błyszcząca : Czas dostawy: 96 h : Pakowanie: pakiet do 30 kg lub paleta do 200 kg : Waga: : Materiał: : Pochodzenie: Polska . Europa : Dostępność: detalicznie. natomiast hurt tylko po umówieniu :…
Loureiro, loureiro, loureiro: laurel (Laurus nobilis):
Loureiro, loureiro, loureiro: laurel (Laurus nobilis): A loureira é fermosa principalmente polas súas follas brillantes. As sebes de loureiro pódense admirar no sur de Europa. Non obstante, hai que ter coidado de non excedelo, porque o aroma da loureira…
Jak napięcie ciała wpływa na zdrowie i chorobę:
Jak napięcie ciała wpływa na zdrowie i chorobę: Twoje ciało działa na bioelektryczność. Ogniwa są zaprojektowane do pracy w środowisku o napięciu od 20 do 25 miliwoltów. Komórki potrzebują do naprawy i leczenia środowiska o napięciu 50mV. Nieodpowiednie…
יינציק סאַלושאַנז פֿאַר מענטשן ס שירץ פֿאַר סטרייערז גוט סטיל:66
יינציק סאַלושאַנז פֿאַר מענטשן ס שירץ פֿאַר סטרייערז גוט סטיל: מענטשן ס העמד פֿאַר די מערסט פאָלקס און יינציק קליידער. סטיליזאַטיאָן דרעסיז, מאַטעריאַלס קאָליר, פאַרבעטן סטילינג צו עלאַגאַנס, שטאַרקייט און יוואַננאַס, וואָס קענען זיין שנייַדן אַוועק מיט…
Wieszak drewniany na klucze, domki ozdobne. D082. Hölzerner Schlüsselhänger, dekorative Häuser. Wooden key hanger, decorative houses.
: DETALE HANDLOWE: W przypadku sprzedaży detalicznej, podana tutaj cena i usługa paczkowa 4 EUR za paczkę 30 kg dla krajowej Polski. (Obowiązuje następująca: ilość x cena + 4 EUR = całkowita kwota za przelew) Przelewy mogą być realizowane bezpośrednio na…
10 dấu hiệu bạn đang hẹn hò Một anh chàng không có cảm xúc:
10 dấu hiệu bạn đang hẹn hò Một anh chàng không có cảm xúc: Tất cả chúng ta đang tìm kiếm một người yêu thương chúng ta vô điều kiện và mãi mãi, phải không? Mặc dù viễn cảnh được yêu và được yêu có thể khiến bạn cảm thấy những con bướm trong bụng, bạn…
Ashur byl strażnikiem następcy tronu, był królem Asyrii od 883 do 859 pne.
Ashur byl strażnikiem następcy tronu, był królem Asyrii od 883 do 859 pne. Aszurnasirpal II zastąpił swojego ojca, Tukulti-Ninurtę II, w 883 roku pne. Podczas swojego panowania podjął rozległy program ekspansji, najpierw podbijając ludy na północy Azji…
ASNEWPRINTING. Company. Printing machines, printers, parts for printing machines, printing equipment.
ABOUT US As New Printing Machinery is an established Dealer of quality Printing and Packaging Equipment. Built on over 30 years of experience in the Australian Printing Industry As New has been on operation for over 20 years. Since diversifying our…
Wieszak drewniany na klucze, domki ozdobne. 018. Hölzerner Schlüsselhänger, dekorative Häuser. Wooden key hanger, decorative houses.
: DETALE HANDLOWE: W przypadku sprzedaży detalicznej, podana tutaj cena i usługa paczkowa 4 EUR za paczkę 30 kg dla krajowej Polski. (Obowiązuje następująca: ilość x cena + 4 EUR = całkowita kwota za przelew) Przelewy mogą być realizowane bezpośrednio na…
MENTÁLNÍ ZDRAVÍ: deprese, úzkost, bipolární porucha, posttraumatická stresová porucha, sebevražedné tendence, fobie:
MENTÁLNÍ ZDRAVÍ: deprese, úzkost, bipolární porucha, posttraumatická stresová porucha, sebevražedné tendence, fobie: Každý, bez ohledu na věk, rasu, pohlaví, příjem, náboženství nebo rasu, je náchylný k duševním onemocněním. Proto je důležité porozumět…
Ce se va întâmpla cu corpul tău dacă începi să mănânci miere zilnic înainte de culcare? Trigliceride: Miere: triptofan:
Ce se va întâmpla cu corpul tău dacă începi să mănânci miere zilnic înainte de culcare? Trigliceride: Miere: triptofan: Cei mai mulți dintre noi suntem conștienți că mierea poate fi folosită pentru combaterea răcelii, precum și pentru hidratarea pielii…

