Bitwa nad Narwią – gdzie konkretnie się odbyła? Historycy do dzisiaj nie są tego pewni. Podaje się kilka lokalizacji, np. Brańsk nad rzekami Nurzec i Branka, okolice Długosioła, nad rzeką Supraślą, nad ujściem Czarnej Hańczy do Niemna czy też okolice wsi Łopiennik i Krzywe.

Jaćwingowie
Jaćwingowie, zwani też Jaćwięgami byli ludem bałtyjskim, który spokrewniony był m.in. z Litwinami. Pierwszy raz nazwa tego ludu pojawia się w źródłach jako „Jatwiag” w roku 944. Wzmiankuje ją kronikarz Nestor z Kijowa, wymieniając posłów wareskich zdążających do Konstantynopola (wśród nich był Jatwieg Gunarew).

Jaćwingowie zamieszkiwali tereny między środkowym Niemnem, Narwią i krainą Wielkich Jezior Mazurskich, czyli północno-wschodnią część dzisiejszej Polski. Pierwsze osady, uważane za należące do Jaćwingów, datuje się na przełom VIII i IX wieku. Ich „stolicą” był gród na terenie dzisiejszej wsi Szurpiły (powiat suwalski).


Pod koniec X wieku polski książę Bolesław Chrobry sprzymierzył się z Jaćwingami przeciwko Rusinom i Prusom. W kolejnych latach na ziemie jaćwięskie najeżdżały wojska ruskie pod wodzą księcia Jarosława Mądrego oraz innych książąt ruskich. Jaćwingowie czasowo sprzymierzali się wówczas z Polakami, lecz od połowy XII wieku ich relacje z Gnieznem były coraz bardziej napięte. Z czasem między wodzami Jaćwingów a polskimi książętami coraz częściej dochodziło do walk. Jedną z wypraw odwetowych, z racji wcześniejszych ataków pogan, poprowadził na ziemie jaćwięskie, Kazimierz Sprawiedliwy. Czasowy „rozejm” nastąpił za panowania Konrada Mazowieckiego, który potrzebował Jaćwingów do walki ze swoim rywalem, Bolesławem Wstydliwym. Ten jednak, odpowiadając na łupieżcze wyprawy Jaćwingów, w następnych latach zorganizował kilka ataków odwetowych na należące do nich tereny. W ich wyniku, w 1264 roku, śmierć poniósł jeden z wodzów Jaćwingów, Komat. Jaćwingowie jednak nie zaprzestali akcji zaczepnych na ziemie polskie. Np. w 1282 roku około 14 tysięcy jaćwięskich i litewskich wojów dotkliwie spustoszyło Lubelszczyznę. Na ten atak odpowiedział książę Leszek Czarny, który w październiku tego samego roku stanął naprzeciwko nim w bitwie nad Narwią.

Bitwa z Jaćwingami
Bitwa nad Narwią miała miejsce 13 października 1282 roku. Leszek Czarny ruszył w pogoń za uciekającymi z ziem polskich Jaćwingami i Litwinami, którzy tutaj zdobyli wielkie łupy.

Choć polskie wojska liczyły około sześć tysięcy żołnierzy, czyli (około) dwa razy mniej, niż wrogie siły, to Leszek Czarny zastosował lepszą taktykę, wykorzystując jednocześnie fakt, że przeciwnik podzielił swoich wojów na mniejsze grupy. Polski książę rozgromił siły wroga. Decydujący cios zadał przede wszystkim Jaćwingom, którzy po klęsce nad Narwią nigdy się już nie podnieśli. Uważa się, że już nigdy więcej lud ten nie ruszył z łupieżczą wyprawą na Polskę.

Ostateczny cios Jaćwingom zadali Krzyżacy, z którymi ci prowadzili walki niemal w tym samym czasie. Ostatnie wioski zdziesiątkowanych Jaćwingów zostały zniszczone przez Krzyżaków. Resztkę ludności Zakon przesiedlił do Sambii (kraina w Prusach). Części Jaćwingów udało się uciec z krzyżackiej niewoli. Zamieszkali oni na Litwie. Tam jednak „rozpłynęli się” z czasem wśród litewskiej ludności.