Plato has Socrates describe a group of people who lived chained to the wall of a cave their whole lives, facing the wall. These people observe shadows projected on the wall from objects passing in front of a fire behind them and give names to these shadows. The shadows are the prisoners' reality, or the lowest level of Plato's "divided line." There are three higher levels that a rare philosopher will attempt to ascend. The second level above is known today as the natural sciences. The third level above is mathematics, geometry, and deductive logic.
Socrates explains that the philosopher is like a prisoner who is freed from the cave and comes to understand that the shadows on the wall are not reality at all, as he can perceive the true form of reality instead of the manufactured reality that the prisoners see as shadows. The prisoners of this place do not even desire to leave it, for they are unaware of a better life.
The prisoners manage to break their bonds one day and discover that their reality was not what they thought it was. They discover the sun (the symbol of truth), which Plato uses as an analogy for the fire that the man cannot see behind. Like the fire that casts light on the walls of the cave, the human condition is eternally bound to the impressions received through the senses. Even though these interpretations are an absurd representation of reality, we cannot in any way free ourselves from the bonds of our human condition—just as the prisoners could not free themselves from their chains.
This allegory presents that if we were to escape our slavery, we would encounter a world we could not comprehend—the sun is incomprehensible to those who have never seen it. In other words, we would encounter another "realm," an incomprehensible place because, theoretically, it is the source of a higher reality than what we have always known. This is similar to Maya, the great illusion.






Platon każe Sokratesowi opisać grupę ludzi, którzy przez całe życie żyli przykuci łańcuchami do ściany jaskini, zwróceni twarzą do ściany. Ci ludzie obserwują cienie rzucane na ścianę przez przedmioty przechodzące przed ogniem za nimi i nadają nazwy tym cieniom. Cienie to rzeczywistość więźniów, czyli najniższy poziom Platońskiej „linii podziału”. Istnieją trzy wyższe poziomy, na które rzadki filozof będzie próbował się wznieść. Drugi poziom powyżej jest dziś znany jako nauki przyrodnicze. Trzeci poziom powyżej to matematyka, geometria i logika dedukcyjna.
Sokrates wyjaśnia, że filozof jest jak więzień, który zostaje uwolniony z jaskini i zaczyna rozumieć, że cienie na ścianie wcale nie są rzeczywistością, ponieważ może postrzegać prawdziwą formę rzeczywistości zamiast rzeczywistości sfabrykowanej, którą widzą więźniowie jako cienie. Więźniowie tego miejsca nawet nie chcą go opuszczać, bo nie są świadomi lepszego życia.
Więźniom udaje się pewnego dnia zerwać więzy i odkryć, że ich rzeczywistość nie jest taka, jak im się wydawało. Odkrywają słońce (symbol prawdy), którego Platon używa jako analogii do ognia, za którym człowiek nie widzi. Podobnie jak ogień, który rzuca światło na ściany jaskini, kondycja ludzka jest wiecznie związana z wrażeniami odbieranymi przez zmysły. Chociaż te interpretacje są absurdalną reprezentacją rzeczywistości, nie możemy w żaden sposób uwolnić się z więzów naszej ludzkiej kondycji – tak jak więźniowie nie mogli uwolnić się z łańcuchów.
Ta alegoria pokazuje, że gdybyśmy uciekli z niewoli, napotkalibyśmy świat, którego nie moglibyśmy pojąć – słońce jest niezrozumiałe dla tych, którzy nigdy go nie widzieli. Innymi słowy, napotkalibyśmy inny „królestwo”, miejsce niezrozumiałe, ponieważ teoretycznie jest ono źródłem wyższej rzeczywistości niż ta, którą zawsze znaliśmy. Jest to podobne do Mayi, wielkiej iluzji.