DIANA

• Kraj:Polska
• : Język.:polski
• : Utworzony.: 30-12-17
• : Ostatnie Logowanie.: 16-03-22

×

: Kontakt.

: Imię.

: E-mail.

: Wiadomość.

Proszę zamienić znaczniki %d na własne liczby

: Dodaj.

Wiadomość nie może być pusta!

Wiadomość zostanie przetłumaczona po wysłaniu (jeżeli środki są wystarczające)

: Captcha. Kod Ochronny.

Załączniki:

: Wybierz: : Edycja. : Usuń.

: Wybierz: : Edycja. : Usuń.

: Wybierz: : Edycja. : Usuń.

: Wybierz: : Edycja. : Usuń.

: Wybierz: : Edycja. : Usuń.

Ilość dopuszczalnych plików: 5

JPEG, JPG, PNG, GIF, DOC, PDF, ZIP, RAR, TAR, HTML, SWF, TXT, XLS, DOCX, XLSX : lub : ODT : tylko formaty:.

: Maksymalny rozmiar pliku. 3MB.

: Wyślij Wiadomość.

BIOLOGIA. Układ kostny człowieka. Część 3.

: Opis.: Kości kończyny dolnej (ossa membri inferioris) dzielimy, podobnie jak w przypadku kończyny górnej, na obręcz kończyny dolnej oraz na szkielet kończyny dolnej wolnej. Obręcz kończyny dolnej składa się z kości miednicznej (os coxae), która powstaje z zrośnięcia się kości biodrowej (os ilium), kulszowej (os ischii) i łonowej (os pubis). Na kościec kończyny dolnej wolnej składa się kość udowa (femur), rzepka (patella), kości podudzia – piszczel (tibia) i strzałka (fibula) oraz kości stopy (ossa pedis), w skład których wschodzą kości stępu (ossa tarsi), kości śródstopia (ossa metatarsi) oraz kości palców stopy czyli paliczki stopy (ossa digitorum pedis s. phalanges pedis). Kość miedniczna powstaje ze zrośnięcia się kilku początkowo samodzielnych kości. Wpierw (6 rok życia) zrasta się kość kulszowa (os ischii) z kością łonową (os pubis), dając kość łonowokulszową (os puboischium), która następnie w wieku 16-18 lat zrasta się z kością biodrową (os ilium). Kość miedniczna wraz z kością krzyżową (os sacrum) tworzy miednicę (pelvis), którą dzielimy na miednicę większą (pelvis major) i mniejszą (pelvis minor).       16. Kość biodrowa ogranicza miednicę większą z tyłu i z boku, zaś kość łonowokulszowa ogranicz miednicę mniejszą z przodu i z boku. Kość miedniczna przebita jest otworem zasłonowym (foramen obturatum); posiada również dwa duże wcięcia – przednie i tylne. Wcięcie przednie nazywamy biodrowołonowym (incisura iliopubica); dzieli się ono na część boczną czyli rozstęp mięśniowy (lacuna musculorum) przez który przechodzi m. biodrowolędźwiowy (m. iliopsoas) i n. udowy (n. femoralis) oraz na część przyśrodkową czyli rozstęp naczyniowy (lacuna vasorum) przez który przechodzą naczynia udowe (vasa femoralia). Wcięcie tylne nazywamy kulszowym; podzielone jest ono przez kolec kulszowy (spina ischiadica) na wcięcie kulszowe większe (incisura ischiadica major) i mniejsze (incisura ischiadica minor).  Kość biodrowa (os ilium) skład się z trzonu (corpus ossis ilii) oraz talerza (ala ossis ilii). Górny brzeg talerza stanowi grzebień biodrowy (crista iliaca), uznawany za dolną granicę brzucha, a jego przednia część ogranicza dół biodrowy (fossa iliaca). Na grzebieniu znajdują się 3 listewki, stanowiące miejsce przyczepu dla mięśni. Najbardziej zewnętrzna listewka to warga zewnętrzna (labium externum); w 2/3 przedniej części przyczepia się do niej m. skośny brzucha zewnętrzny (m. obliquus abdominis externus), zaś w 1/3 tylnej – m. najszerszy grzbietu (m. latissimus dorsi).   Listewka środkowa to kresa pośrednia (linea intermedia) do której przyczepia się m. skośny brzucha wewnętrzny (m. obliquus abdominis internus). Najbardziej wewnętrzna listewka to warga wewnętrzna (labium internum), do której z przodu przyczepia się m. porzeczny brzucha (m. transversus abdominis), zaś z tyłu m. czworoboczny lędźwi (m. quadratus lumborum). Grzebień biodrowy kończy się dwoma kolcami – przednim górnym (spina iliaca anterior superior) i tylnym górnym (spina iliaca posterior superior). Do pierwszego z nich przyczepia się m. krawiecki (m. sartorius), m. napinacz powięzi szerokiej (m. tensor fasciae latae) oraz więzadło pachwinowe (lig. inguinale). Kość biodrowa posiada dwie powierzchnie – krzyżowomiedniczną i pośladkową. Powierzchnia krzyżowomiedniczna (facies sacropelvina) dzieli się na część brzuszną, krzyżową i miedniczną. Część brzuszną (pars abdominalis) stanowi dół biodrowy (fossa iliaca) gdzie przyczepia się m. biodrowy (m. iliacus). Dół biodrowy przedłuża się w bruzdę, w której leży m. biodrowolędźwiowy (m. iliopsoas); bruzda ta ograniczona jest od strony przyśrodkowej przez wyniosłość biodrowołonową (eminentia iliopubica), zaś od strony bocznej przez kolec biodrowy przedni dolny (spina iliaca anterior inferior) gdzie przyczepia się część ścięgna m. prostego uda (m. rectus femoris) oraz więzadło biodrowoudowe (lig. iliofemorale). Część krzyżowa (pars sacralis) posiada powierzchnię uchowatą (facies auricularis) zakończoną kolcem biodrowym tylnym dolnym (spina iliaca posterior inferior). Za powierzchnią tą znajduje się guzowatość biodrowa (tuberositas iliaca) gdzie przyczepiają się więzadła krzyżowobiodrowe międzykostne (ligg. sacroiliaca interossea). Wzdłuż powierzchni uchowatej biegnie bruzda przystawowa (sulcus paraglenoidalis), do której przyczepia się torebka stawu krzyżowobiodrowego (capsula articularis sacroiliaca). Część miedniczna (pars pelvina) jest elementem trzonu kości biodrowej. Od części brzusznej oddzielona jest kresą łukowatą (linea arcuata), która wchodzi w skład kresy granicznej (linea terminalis), stanowiącej granicę pomiędzy miednica większa i mniejszą. Na powierzchni pośladkowej (facies glutea) znajdują się 3 kresy pośladkowe: przednia (linea glutea anterior), dolna (linea glutea inferior) i tylna (linea glutea posterior). W polu między kresą przednią i dolną przyczepia się m. pośladkowy najmniejszy (m. gluteus minimus), w polu między kresą dolną a tylną – m. pośladkowy średni (m. gluteus medius), zaś w polu poza kresą tylną – m. pośladkowy największy (m. gluteus maximus).       17 Kość kulszowa (os ischii) posiada trzon oraz gałąź . Od trzonu (corpus ossis ischii) odchodzi w tył kolec kulszowy (spina ischiadica), do którego przyczepia się więzadło krzyżowokolcowe (lig. sacrospinale) i który rozdziela wcięcie kulszowe większe i mniejsze (incisura ischiadica major et minor). Trzon przechodzi w gałąź rowkiem, do którego przyczepia się więzadło kulszowoudowe (lig. ischiofemorale). Gałąź (ramus ossis ischii) posiada część panewkową (pars acetabularis) i łonową (pars pubica), które łączą się pod kątem prostym w guzie kulszowym (tuber ischiadicum), po wewnętrznej stronie którego obecny jest wyrostek sierpowaty (processus falciformis). Guz kulszowy jest miejscem przyczepu mm. prostowników uda (mm. extensores femoris): m. półścięgnistego (m. semitendinosus), m. półbłonistego (m. semimembranosus) i głowy długiej m. dwugłowego uda (caput longum m. bicipitis femoris), a także: więzadła krzyżowoguzowego (lig. sacrotuberale), części m. przywodziciela wielkiego (m. adductor magnus) oraz m. czworobocznego uda (m. quadratus femoris).           18 Kość łonowa (os pubis) składa się z trzonu oraz gałęzi górnej i dolnej. Trzon (corpus ossis pubis) tworzy przednią część panewki (acetabulum) i posiada wyniosłość biodrowołonową (eminentia iliopubica), która stanowi granicę z trzonem kości biodrowej. Gałąź dolna (ramus inferior ossis pubis) posiada powierzchnię spojeniową (facies symphysialis), która współtworzy spojenie łonowe (symphysis pubica). Gałąź górna (ramus superior ossis pubis) posiada 3 brzegi – górny, przedni i tylny. Brzeg górny (margo superior) to grzebień kości łonowej (pecten ossis pubis); przedłuża się kresę łukowatą (linea arcuata) i ma guzek łonowy (tuberculum pubicum). Brzeg przedni i tylny (margo anterior et posterior) tworzą grzebień zasłonowy (crista obturatoria), który posiada guzek zasłonowy przedni i tylny (tuberculum obturatorium anterius et posterius). Pomiędzy tymi brzegami znajduje się bruzda zasłonowa (sulcus obturatorius), która wraz z błoną zasłonową (membrana obturatoria) wypełniającą otwór zasłonowy (foramen obturatum) ogranicza kanał zasłonowy (canalis obturatorius), przez który przechodzą naczynia i n. zasłonowy (vasa obturatoria et n. obturatorius).       19 Kość udowa (femur) jest kością długą. Na nasadzie bliższej (epiphysis proximalis) znajduje się głowa (caput ossis femoris). Ma ona dołek głowy (fovea capitis ossis femoris), od którego odchodzi więzadło głowy (lig. capitis femoris). Głowa łączy się z trzonem poprzez szyjkę (collum ossis femoris). Na trzonie (corpus ossis femoris) w pobliżu nasady bliższej znajdują się dwa krętaże – większy i mniejszy. Krętaż większy (trochanter major) jest miejscem przyczepu m. pośladkowego najmniejszego i średniego (m. gluteus minimus et medius) oraz m. gruszkowatego (m. piriformis). W jego pobliżu znajduje się dół krętażowy (fossa trochanterica), gdzie dochodzą ścięgna m. zasłaniacza wewnętrznego i zewnętrznego (m. obturatorius intrnus et externus). Do krętaża mniejszego (trochanter minor) przyczepia się m. biodorowolędźwiowy (m. iliopsoas). Granicą między krętażami jest z tyłu grzebień międzykrętażowy (crista intertrochanterica), a z przodu kresa miedzykrętażowa (linea intertrochanterica), do której przyczepia się więzadło biodrowoudowe (lig. iliofemorale) i kulszowoudowe (lig. ischiofemorale). Powierzchnia trzonu jest na przekroju okrągła i gładka, z wyjątkiem położonej z tyłu kresy chropawej (linea aspera). Skład się ona z wargi bocznej i przyśrodkowej. Warga boczna (labium laterale) przedłuża się w górze w guzowatość pośladkową (tuberositas glutea), a w dół w nadkłykieć boczny (epicondylus lateralis); ponadto przyczepia się doń m. obszerny boczny (m. vastus lateralis) i głowa krótka m. dwugłowego uda (caput breve m. bicipitis femoris). Warga przyśrodkowa (labium mediale) przedłuża się w górze w kresę miedzykrętażową (linea intertrochanterica) i w kresę  grzebieniową (linea pectinea), gdzie przyczepia się m. grzebieniowy (m. pectineus), w dole zaś w nadkłykieć przyśrodkowy (epicondylus medialis) i w guzek przywodzicieli (tuberculum adductorium), gdzie przyczepia się m. przywodziciel wielki (m. adductor magnus); ponadto warga stanowi przyczep dla mm. przywodzicieli uda (mm. adductoris femoris). Na nasadzie dalszej (epiphysis distalis) obecne są dwa kłykcie – boczny i przyśrodkowy (condylus lateralis et medialis). Pomiędzy nimi znajduje się dół międzykłykciowy (fossa intercondylaris) i kresa międzykłykciowa (linea intercondylaris). Każdy kłykieć posiada nad sobą odpowiedni nadkłykieć; do nadkłykci przyczepiają się więzadła poboczne kolana – odpowiednio boczne i przyśrodkowe (lig. collaterale laterale et mediale). Przednie powierzchnie kłykci stanowią powierzchnię rzepkową (facies patellaris). Oba nadkłykcie wraz z kresą międzykłykciową ograniczają powierzchnię podkolanową (facies poplitea). Rzepka (patella) jest największą w organizmie ludzkim trzeszczką, czyli kością znajdującą się wewnątrz więzadła. Rzepka znajduje się w ścięgnie końcowym m. czworogłowego uda (m. quadriceps femoris). Posiada podstawę (basis) i szczyt (apex). Na powierzchni przedniej znajdują się otworki naczyniowe (foramina vasorum), a na powierzchni tylnej – powierzchnia stawowa (facies articularis) podzielona na część przyśrodkową i boczną (pars medialis et lateralis).     20 Piszczel (tibia) jest kością długą. Na nasadzie bliższej (epiphysis proximalis) od strony górnej widoczne są dwa kłykcie – boczny i przyśrodkowy (condylus lateralis et medialis), z których każdy posiada powierzchnię stawową górną (facies articularis superior). Ponadto kłykieć boczny posiada powierzchnię stawową strzałkową (facies articularis fibularis) do połączenia z głową strzałki (caput fibulae) oraz guzowatość pasma biodrowopiszczelowego (tuberositas tractus iliotibialis), do której pasmo to dochodzi. Pomiędzy kłykciami znajduje się wyniosłość międzykłykciowa (eminentia intercondylaris), na której obecne są guzki międzykłykciowe – boczny i przyśrodkowy (tuberculum intercondylare laterale et mediale) oraz pola międzykłykciowe – przednie i tylne (area intercondylaris anterior et posterior), gdzie przyczepiają się więzadła krzyżowe kolana (ligg. cruciformia genus). Trzon (corpus tibiae) posiada brzegi: przyśrodkowy (margo medialis), międzykostny (margo interosseus) i przedni (margo anterior), na którym znajduje się guzowatość piszczeli (tuberositas tibiae), gdzie przyczepia się więzadło rzepki (lig. patellae). Posiada również powierzchnie: boczną (facies lateralis), przyśrodkową (facies medialis) i tylną (facies posterior), gdzie widzimy kresę m. płaszczkowatego (linea m. solei), stanowiącą granicę pomiędzy tym mięśniem a m. podkolanowym (m. popliteus). Na nasadzie dalszej (epiphysis distalis) od strony stopy widzimy powierzchnię stawową dolną (facies articularis inferior), od strony bocznej – wcięcie strzałkowe (incisura fibularis), od strony przyśrodkowej – kostkę przyśrodkową (malleolus medialis) z powierzchnią stawową kostkową (facies articularis malleolaris). Na stronie tylnej znajduje się bruzda kostkowa (sulcus malleolaris), przez którą przechodzi ścięgno m. piszczelowego przedniego (tendo m. tibialis posterioris) i ścięgno m. zginacza palców długiego (tendo m. flexoris digitorum longi).       21 Strzałka (fibula) również jest kością długą. Nasadę bliższą (epiphysis proximalis) nazywa się głową strzałki (caput fibulae). Znajduje się na niej szczyt głowy strzałki (apex capitis fibulae) oraz powierzchnia stawowa głowy strzałki (facies articularis capitis fibulae). Oprócz tego na zewnętrznej stronie głowy kończą się: ścięgno m. dwugłowego uda (tendo m. bicipitis femoris), więzadło poboczne strzałkowe (lig. collaterale fibulare), część m. strzałkowego długiego (m. fibularis longus) i część m. płaszczkowatego (m. soleus). Trzon strzałki (corpus fibulae) posiada brzeg przedni (margo anterior), tylny (margo posterior) i międzykostny (margo interosseus). Do dwóch pierwszych przyczepiają się przegrody międzymięśniowe goleni – odpowiednio przednia i tylna (septum intermusculare cruris anterior et posterior). Brzeg międzykostny łączy się z grzebieniem pośrodkowym (crista medialis). Trzon posiada również powierzchnię tylną (facies posterior), boczną (facies lateralis) i przyśrodkową (facies medialis), gdzie występuje grzebień pośrodkowy i gdzie przyczepia się błona międzykostna goleni (membrana interossea cruris). Nasada dalsza (epiphysis distalis) przedłuża się w kostkę boczną (malleolus lateralis), która posiada swój dół (fossa malleoli lateralis) oraz powierzchnię stawową kostkową (facies articularis malleolaris), łączącą się z kością skokową (talus). Obecna jest również bruzda kostki bocznej (sulcus malleoli lateralis), przez którą przewijają się ścięgna mm. bocznych goleni (mm. laterales cruris), tj. m. strzałkowego długiego i krótkiego (m. fibularis longus et brevis).       22 Kości stopy (ossa pedis) dzielą się na kości stępu, kości śródstopia i kości palców stopy. Kości stępu (ossa tarsi) występują w dwóch szeregach – bliższym i dalszym. Do szeregu bliższego należy kość skokowa (talus) i kość piętowa (calcaneus), między oba szeregi wciska się kość łódkowa (os naviculare), zaś do szeregu dalszego należą 3 kości klinowate (ossa cuneiformia) i kość sześcienna (os cuboideum). Kość skokowa (talus) składa się z trzonu, szyjki i głowy. Na trzonie (corpus tali) występuje bloczek (trochlea tali), który posiada powierzchnię górną (facies superior) łączącą się z powierzchnią stawową dolną piszczeli (facies articularis inferior tibiae), powierzchnię kostkową boczną (facies malleolaris lateralis) łączącą się z kostką boczną i wysyłającą wyrostek boczny kości skokowej (processus lateralis tali) oraz powierzchnię kostkową przyśrodkową (facies malleolaris medialis) łączącą się z kostką przyśrodkową. Na trzonie znajduje się jeszcze powierzchnia stawowa piętowa tylna (facies articularis calcanea posterior) łącząca się z kością piętową i wyrostek tylny kości skokowej (processus posterior tali), rozdzielony na guzek boczny i przyśrodkowy (tuberculum laterale et mediale) bruzdą ścięgna m. zginacza długiego kciuka (sulcus tendinis m. flexoris hallucis longi). Na szyjce (collum tali) znajduje się powierzchnia stawowa piętowa średnia (facies articularis calcanea media) łącząca się z podpórką kości piętowej (sustentaculum tali) oraz bruzda kości skokowej (sulcus tali) która z bruzda kości piętowej (sulcus calcanei) tworzy zatoką stępu (sinus tarsi) wypełnioną więzadłem skokowopiętowym międzykostnym (lig. talocalcaneum interosseum). Na głowie (caput tali) znajduje się powierzchnia stawowa łódkowa (facies articularis navicularis), powierzchnia stawowa dla więzadła piętowołódkowego (facies articularis pro ligamento calcaneonaviculari) i powierzchnia stawowa piętowa przednia (facies articularis calcanea anterior). Kość piętowa (calcaneus) składa się z guza i trzonu. Guz (tuber calcanei) posiada wyrostek boczny i przyśrodkowy (processus medialis et lateralis tuberis calcanei), a także jest miejscem przyczepu więzadła piętowego (Achillesa) (tendo calcanei). Na trzonie (corpus calcanei) z przodu widzimy powierzchnię stawową sześcienną (facies articularis cuboidea) dla kości sześciennej, po stronie przyśrodkowej – podpórkę, a z boku – bloczek strzałkowy.   Podpórka (sustentaculum tali) posiada powierzchnię stawową skokową średnią i przednią (facies articularis talaris media et anterior); na powierzchni przedniej znajduje się bruzda kości piętowej (sulcus calcanei) współtworząca zatokę stępu, dalej zaś widać powierzchnię stawową skokową tylną (facies articularis talaris posterior). Na dole podpórki mamy bruzdę ścięgna m. zginacza długiego kciuka (sulcus tendinis m. flexoris hallucis longi). Przez bloczek strzałkowy (trochlea fibularis) przewijają się ścięgna m. strzałkowego długiego i krótkiego (tendo m. fibularis longi et brevis), stąd bruzda ścięgien mięśni strzałkowych (sulcus tendinum musculorum fibularium). Kość łódkowa (os naviculare) posiada powierzchnię grzbietową i podeszwową. Na pierwszej z nich obecna jest guzowatość (tuberositas ossis navicularis) gdzie przyczepia się ścięgno m. piszczelowego tylnego (m. tibialis posterior), zaś na powierzchni podeszwowej mamy bruzdę dla ścięgna tego mięśnia. Kości klinowate (ossa cuneiformia) są 3: przyśrodkowa (os cuneiforme mediale) największa, pośrednia (os cuneiforme intermedium) najmniejsza i najkrótsza oraz boczna (os cuneiforme laterale). Jak nazwa wskazuje, wszystkie mają kształt klinów, z tym że przyśrodkowa skierowana jest klinem w górę, zaś pozostałe w dół. Kość sześcienna (os cuboideum) posiada guzowatość (tuberositas ossis cuboideum), a na krótszej ścianie bocznej wcięcie z bruzdą ścięgna m. strzałkowego długiego (sulcus tendinis m. fibularis longi)   Kości śródstopia (ossa metatarsi) występują w liczbie 5. Każda składa się z podstawy (basis), trzonu (corpus) i głowy (caput). Po bocznej stronie obecny jest dołek dla więzadła pobocznego (lig. collaterale).       Kości palców stopy czyli paliczki stopy (ossa digitorum pedis s. phalanges pedis) rozmieszczone są podobnie jak w ręce – paluch (hallux s. hallex) posiada paliczek bliższy i dalszy (phalanx proximalis et distalis), zaś pozostałe palce – paliczek bliższy, środkowy i dalszy (phalanx proximalis, media et distalis). Każdy paliczek posiada podstawę (basis), trzon (corpus) i głowę (caput), na której w paliczkach dalszych obecna jest guzowatość paliczka dalszego (tuberositas phalangis distalis).          

: Data Publikacji.: 28-10-24

CHEMIA. Reguła przekory. Reguła le Chatelier. Reguła przekory Le Chatelier-Browna.

: Opis.: „Jeżeli na układ znajdujący się w stanie równowagi podziałamy bodźcem z zewnątrz (zmienimy temperaturę, ciśnienie, stężenia reagentów), to w układzie tym zajdą procesy dążące do tego, by zaburzona równowaga została przywrócona.”        Mówiąc prościej układ działa zawsze "na przekór",   jeżeli obniżamy temperaturę, to układ będzie chciał ją z powrotem podnieść.    Cała reakcja chemiczna musi być cały czas w równowadze.          Zmiana stężeń reagentów a stan równowagi.   Stężenia substratów i produktów możemy dowolnie zmieniać.      Jeżeli ZWIĘKSZYMY STĘŻENIA substratów, w układzie zostanie zaburzona równowaga, będzie nadwyżka substratów w stosunku do produktów. Układ będzie dążył do tego, aby zminimalizować działanie bodźca, zatem konieczne będzie zmniejszenie stężenia substratów, a zwiększenie stężenia produktów.  W związku z tym, że cząsteczek substratów jest więcej, częściej dochodzi do zderzeń efektywnych, tzn. takich zderzeń cząsteczek ,   w wyniku których powstaje nowa cząsteczka (najczęściej produkt reakcji).    W związku z tym zacznie przybywać produktów i ubywać substratów aż do momentu ponownego ustalenia się równowagi chemicznej.  Można powiedzieć, że wydajność reakcji rośnie, ponieważ wytwarzanie produktu jest efektywniejsze.  Analogicznie postępujemy w wypadku, gdy zwiększymy stężenie produktów.  Jeżeli produktów będzie zbyt dużo w porównaniu z ilością substratów, układ będzie dążył do odtworzenia cząsteczek substratów, więc produkty zaczną się rozpadać do substratów. Wydajność reakcji zmaleje w wyniku ubywania produktów.  Mówiąc prościej, przy zwiększeniu stężenia substratów stan równowagi zostanie przesunięty w stronę produktów czyli w prawo, a przy zwiększeniu stężenia produktów w stronę substratów czyli w lewo.      Jeżeli ZMNIEJSZYMY STĘŻENIA substratów, w układzie pojawi się deficyt substratów. Cząsteczki produktów zaczną się rozpadać, by uzupełnić niedobór substratów.  Wydajność zmaleje w wyniku spadku efektywności tworzenia produktu. Jeżeli zmniejszymy stężenie produktów, powstanie ich niedobór, zatem substraty zaczną się łączyć, dając produkt i tym samym uzupełniając jego ubytek.    Wydajność wzrośnie, odprowadzanie produktu z układu jest zatem prostym sposobem na zwiększenie wydajności procesu. Czyli zmniejszenie stężenia substratu powoduje przesunięcie równowagi reakcji w stronę substratów (w lewo), natomiast zmniejszenie stężenia produktów przesuwa równowagę reakcji w stronę produktów (w prawo).  Jak się ma temperatura na stan równowagi?  Jeżeli do przebiegu reakcji konieczne jest dostarczenie ciepła z zewnątrz, reakcja jest endotermiczna, a entalpia takiej reakcji jest większa od zera. Jeżeli procesy zachodzące w układzie powodują wzrost temperatury otoczenia, tzn. ciepło jest uwalniane, to reakcja nazywana jest egzotermiczną i jej entalpia jest mniejsza od zera. Jeżeli proces jest egzotermiczny, traktujemy ciepło jako jeden z produktów, gdy ciepło jest pochłanianie przez układ, traktujemy je jako substrat.  Jeżeli ZWIĘKSZYMY TEMPERATURĘ reakcji egzotermicznej, postępujemy w ten sam sposób jak gdybyśmy zwiększali stężenie produktu (ciepło jest produktem reakcji egzotermicznej), równowaga reakcji przesunie się w stronę substratów (w lewo, tj. w celu ochłodzenia układu).  Jeżeli ZWIĘKSZYMY TEMPERATURĘ reakcji endotermicznej, postępujemy tak samo, jak gdybyśmy zwiększyli stężenie substratów, równowaga przesunie się w stronę produktów (w prawo)  Jeżeli ZMNIEJSZYMY TEMPERATURĘ reakcji egzotermicznej, to tak, jak gdybyśmy zmniejszyli ilość produktu, równowaga przesunie się w stronę produktów (w prawo, tj. w celu ogrzania układu)  Jeżeli ZMNIEJSZYMY TEMPERATURĘ reakcji endotermicznej, postępujemy analogicznie jak przy zmniejszaniu stężeń substratów, stan równowagi zostanie przesunięty w stronę substratów (w lewo)   Ciśnienie?  Do określenia, jak na układ wpłynie zmiana ciśnienia, musimy obliczyć liczbę moli cząsteczek gazowych (g) po stronie substratów i produktów. Nie można brać pod uwagę cząsteczek w stanie ciekłym (c) i stałym (s). Zakładamy, że układ jest układem zamkniętym, żaden z reagentów nie opuszcza środowiska reakcji, objętość jest stała (nie zmienia się w czasie).  Im więcej cząsteczek gazowych, tym silniejsze ciśnienie jest wywierane.     prykład na reakcji syntezy amoniaku z azotu i wodoru:  N2(g)+3H2(g)2NH3(g)  Po stronie substratów są 4 mole cząsteczek gazowych (mol azotu i 3 mole wodoru), po stronie produktów są 2 mole cząsteczek gazowych (amoniaku). W związku z tym substraty wywierają wyższe ciśnienie niż produkt reakcji.  Jeżeli w takim przypadku ZWIĘKSZYMY CIŚNIENIE, to w układzie zajdą procesy dążące do zmniejszenia ciśnienia, zacznie powstawać coraz więcej amoniaku, który wywiera na układ mniejsze ciśnienie niż wodór i azot. Równowaga zostanie przesunięta w stronę produktów (w prawo, w celu obniżenia ciśnienia).   Jeżeli w takim przypadku ZMNIEJSZYMY CIŚNIENIE, układ będzie dążył do zwiększenia ciśnienia, cząsteczki amoniaku będą się rozpadać, tworząc wodór i azot, które z kolei podniosą ciśnienie. Równowaga przesunie się w stronę produktów (w lewo, ku zwiększeniu ciśnienia).  W niektórych przypadkach to ciśnienie wywierane przez produkty jest większe, postępujemy analogicznie jak w poprzednim przykładzie.  Niekiedy ciśnienie wywierane przez substraty jest takie samo jak ciśnienie wywierane przez produkty, np. H2(g)+I2(g)2HI(g). Po obu stronach równania udział biorą 2 mole cząsteczek gazowych. W takich sytuacjach zmiana ciśnienia, podwyższenie czy obniżenie, nie wpłynie na stan równowagi.  Wpływ KATALIZATORA na układ w stanie równowagi:  Katalizator przyspiesza przebieg reakcji, poprzez obniżenie energii aktywacji (minimalnej energii niezbędnej do zapoczątkowania reakcji), nie zużywa się w trakcie trwania procesu. Katalizator, co bardzo ważne, nie wpływa na stan równowagi, zatem również nie da się, dodając katalizator, zmniejszyć bądź zwiększyć wydajności reakcji, możemy ją tylko przyspieszyć.  Wpływ INHIBITORA na układ w stanie równowagi:  Analogicznie do katalizatora, z tą różnicą, że inhibitor zwalnia przebieg reakcji.  

: Data Publikacji.: 26-10-24

CHEMIA. Elektroliza. Katody i anody. Prawa Faradaya.

: Opis.: Trochę o elektrolizie. Czyli katody i anody. :)         Elektroliza    Zespół procesów fizycznych i chemicznych zachodzących podczas przepływu przez elektrolit stałego prądu elektrycznego to elektroliza. Podczas elektrolizy zachodzą procesy odwrotne w stosunku do przemian zachodzących w czasie pracy ogniwa galwanicznego. Jony elektrolitu przemieszczają się w kierunku odpowiedniej elektrody − aniony kierują się do anody, gdzie ulegają utlenieniu, zaś kationy dążą do katody, na której zachodzi redukcja.   We wszystkich procesach elektrochemicznych katoda jest zawsze elektrodą, na której zachodzi proces redukcji, zaś anodą czyli elektroda, na której zachodzi utlenianie.     Znak elektrod w elektrolizerze jest przeciwny do znaku elektrod w ogniwie galwanicznym, bo w elektrolizerze katoda jest połączona z ujemnym, a anoda z dodatnim biegunem zewnętrznego źródła prądu.    Elektroliza przebiega tylko wówczas, gdy do elektrod przyłożone jest napięcie wyższe od siły elektromotorycznej (SEM) ogniwa. Najniższe napięcie które jest potrzebne do zapoczątkowania elektrolizy to napięciem rozkładowe.         Procesy chemiczne zachodzące podczas elektrolizy są zależne od składu roztworu,    materiału elektrod, przyłożonego napięcia i temperatury. W niektórych wypadkach produkty elektrolizy mogą wchodzić w reakcje wtórne z materiałem elektrod lub z substancjami obecnymi w roztworze. O tym, które jony będą się utleniać, a które redukować łatwiej od innych decyduje przede wszystkim potencjał danej reakcji elektrodowej.         Zaawsze obojętne są jony i koniec.     H+i OH− pochodzące z autodysocjacji wody oraz cząsteczki wody, które również mogą ulegać reakcjom elektrodowym.         Reakcje katodowe         Przy najniższym napięciu ulegają rozładowaniu kationy metali o największych wartościach potencjałów normalnych Eo.         W praktyce oczywiście musi być inaczej i w roztworach wodnych redukcji ulegają kationy o potencjale wyższym od potencjału glinu (Eo= − 1,67 V), czyli położone w szeregu elektrochemicznym za glinem.    Metali położonych w szeregu elektrochemicznym przed glinem (np. Mg, Na,) nie można wydzielić elektrolitycznie z wodnych roztworów na elektrodach metalicznych (z wyjątkiem elektrody rtęciowej).         Jeżeli roztwór elektrolitu nie zawiera kationów metali mogących się rozładować, wówczas na katodzie wydziela się wodór który pochodzi z redukcji kationów wodoru (jeżeli roztwór elektrolitu ma odczyn kwaśny) lub z redukcji wody:         2 H+ + 2 e = H2 (para)    2 H2O + 2 e → H2 (para) + 2 OH−         Gdy roztwór który podajemy elektrolizie zawiera kilka kationów metali to rozładowaniu ulega na katodzie najpierw kation o najwyższym potencjale wydzielania, a po wyczerpaniu się kationów tego metalu rozpoczyna się rozładowywanie kolejnego jonu:          Reakcje anodowe    W pierwszej kolejności rozładowaniu ulegają aniony kwasów beztlenowych, np. Cl−,Br−, I−, S2−.         Jeżeli roztwór elektrolitu nie zawiera takich anionów to na anodzie wydziela się tlen, pochodzący z rozkładu anionów wodorotlenowych (gdy roztwór elektrolitu ma odczyn zasadowy) lub z utleniania cząsteczek wody:         2 OH− = 1⁄2 O2 (para) + H2O + 2 e     H2O = 1⁄2 O2 (para) + 2 H+ + 2 e         Obecne w roztworze aniony kwasów tlenowych nie rozładowują się, a na anodzie zachodzi drugi z wyżej napisanych procesów (utlenianie wody).          Bilans procesu elektrolizy czyli Faraday. Często uczony w szkołach.         I prawo Faradaya         Po krótce to masa na elektrodzie podczas elektrolizy jest proporcjonalna do ładunku przepływającego przez elektrodę.         Stała Faradaya, w skrócie zwana faradayem oznacza ładunek 1 mola elektronów.     Miedzy stałą Avogadra NA, stałą Faradaya F i ładunkiem elementarnym elektronu e istnieje zależność    F = e · NA         1F = 1,6022 · 10−18 C · 6,022 · 1023 mol-1 = 96484,5 C/mol w przybliżeniu 96500 C/mol         II prawo Faradaya    Masy różnych substancji wydzielone na elektrodach podczas przepływu jednakowego ładunku elektrycznego Q = I · t są proporcjonalne do ich równoważników elektrochemicznych.       

: Data Publikacji.: 24-10-24

BIOLOGIA. Układ kostny człowieka. Część 1.

: Opis.: Układ kostny (systema skelatele) składa się z kości (ossium).   Wyróżniamy cztery główne rodzaje kości: -   kość długa (os longum) – jeden jej wymiar jest znacznie większy od pozostałych, np. piszczel,   - kość płaska (os planum) – jeden jej wymiar jest znacznie mniejszy od pozostałych, np. łopatka,   - kość krótka (os breve) – jej wymiary są w przybliżeniu podobne, np. krąg,   - kość powietrzna (os pneumaticum) – zawiera wewnątrz siebie powietrze.        Teraz o ogólnej budowy kości długiej.( reszta będzie na histologii pozniej)       Kość taka składa się z trzonu (corpus, diaphysis) oraz z każdej strony z nasady (epiphysis). W okresie wzrostu trzon od nasady oddzielony jest chrząstką nasadową (cartilago epiphysialis), która później przekształca się w kresę nasadową (linea epiphysialis). Części trzonu położone najbliżej nasad to przynasady (metaphyses). Kość zbudowana jest ze specyficznie ułożonej istoty gąbczastej (substantia spongiosa) oraz istoty zbitej (substantia compacta). Wewnątrz niektórych kości znajduje się jama szpikowa (cavitas medullare), wypełniona przez szpik kostny żółty lub czerwony (medulla ossium flava s. rubra). Do kości przyczepione są mięśnie (musculi) oraz więzadła (ligamenta), które wywierając na kość nacisk, bądź pociągając jej część, wywołują na jej powierzchni nierówności zwane odrostkami (apophyses). I tak – nacisk na kość powoduje w niej powstanie różnorakich zagłębień, np.: dół (fossa), dołek (fovea), dołeczek (foveola), dołczynek (fossula), bruzda (sulcus), kanał (canalis), otwór (foramen), wcięcie (incisura), wycisk (impressio). Z kolei pociąganie wywołuje na powierzchni wyniosłości: wyrostek (processus), kolec (spina), grzebień (crista, pecten), guz (tuber), guzek (tuberculum), guzowatość (tuberositas, protuberantia), róg (cornu), kresa (linea).      Szkielet człowieka dzielimy na szkielet osiowy (skeleton axiale) oraz szkielet kończyn. W szkielecie osiowym wyróżniamy czaszkę (cranium), kręgosłup (columna vertebralis), żebra (costae) i mostek (sternum). 6 Kręgosłup (columna vertebralis) składa się z kręgów (vertebrae), które dzielimy na prawdziwe oraz rzekome. Kręgi prawdziwe (vertebrae verae) tworzą przedkrzyżową część kręgosłupa (pars presacralis columnae vertebralis) i dzielą się na: kręgi szyjne (vertebrae cervicales – C1-7), piersiowe (vertebrae thoracicae – Th1-12) oraz lędźwiowe (vertebrae lumbales – L1-5); kręgów prawdziwych jest zatem łącznie 24. Kręgi rzekome (vertebrae spuriae) tworzą część krzyżowo-guziczną kręgosłupa (pars sacrococcygica columnae vertebralis), a reprezentowane są przez kość krzyżową (os sacrum – S1-5) oraz kość guziczną (coccyx – Co) posiadającą 4, 5 a czasem więcej segmentów. Kręgosłup nie jest idealnie prosty, lecz posiada charakterystyczne wygięcia. Wygięcie do przodu nazywamy lordozą – taką sytuację mamy w odcinku szyjnym i lędźwiowym (lordosis cervicalis et lumbalis). Z kolei wygięcie do tyłu to klifoza – tak jest w odcinku szyjnym i krzyżowym (kyphosis thoracica et sacralis). Kręgosłup wygięty jest również nieznacznie na bok, co nazywamy skoliozą; znacznie boczne wygięcie kręgosłupa jest stanem patologicznym.       1 Pomimo dużego zróżnicowania kręgów jesteśmy w stanie wskazać zasadnicze cechy kręgu prawdziwego. Składa się on z trzonu kręgu (corpus vertebrae) oraz z łuku kręgu (arcus vertebrae). Oba one ograniczają otwór kręgowy (foramen vertebrale); wszystkie otwory tworzą kanał kręgowy (canalis vertebralis), wewnątrz którego leży rdzeń kręgowy (medulla spinalis). Przejście trzonu w łuk jest najwęższym miejscem kręgu i nazywa się nasadą łuku kręgu (pediculus arcus vertebrae). Nasada wyznacza dwa nierównej wielkości wcięcia: kręgowe górne oraz dolne (incisura vertebralis superior et inferior), przy czym dolne jest większe. Wcięcie kręgowe danego kręgu tworzy wraz ze wcięciem kręgu sąsiedniego otwór zwany międzykręgowym (foramen intervertebrale), służący do przejścia nerwu. Łuk kręgu składa się z dwóch blaszek (laminae arcus vertebrae). Od kręgu odchodzi również 7 wyrostków – 3 parzyste i 1 nieparzysty. Mamy więc parzysty wyrostek stawowy górny i dolny (processus articularis superior et inferior), parzysty wyrostek poprzeczny (processus transversus) oraz nieparzysty wyrostek kolczysty (processus spinosus), odchodzący z miejsca połączenia blaszek, w osi symetrii kręgu.       2 Nie wszystkie jednak kręgi prawdziwe cechują się taką budową jak przedstawiono powyżej. Cechą charakterystyczną kręgów szyjnych jest obecność otworu w wyrostku poprzecznym, czyli otworu wyrostka poprzecznego (foramen processus transversi). Przez otwór ten przechodzi w C1-6 tętnica kręgowa (a. vertebralis). Wyrostek poprzeczny zakończony jest dwoma guzkami – przednim i tylnym (tuberculum anterius et posterius). Guzek przedni C6 jest silnie wykształcony i przez to wyczuwalny, a dzięki sąsiedztwu z tętnicą szyjną otrzymał nazwę guzka szyjnego (tuberculum catoticum). Pomiędzy guzkami znajduje się bruzda nerwu rdzeniowego (sulcus nervi spinalis). Kręgi szyjne, oprócz ostatniego, mają rozdwojony na końcu wyrostek kolczysty; w rozdwojeniu tym leży więzadło karkowe (lig. nuchae). C7 posiada długi i nie rozdwojony wyrostek kolczysty, łatwo wyczuwalny przez skórę, dlatego też nazywany jest kręgiem wystającym (vertebra prominens). Dwa pierwsze kręgi szyjne posiadają ponadto wyjątkowy kształt i właściwości. C1 zwany jest kręgiem szczytowym (atlas). Brak w nim środkowej części trzonu, która utworzyła część C2. Brak również bruzdy nerwu kręgowego oraz wcięć kręgowych, istnieje za to bruzda t. szyjnej (sulcus a. vertebralis). Powierzchnie stawowe nie leżą na wyrostkach stawowych, lecz na częściach bocznych trzonu (massae laterales). Obecny jest łuk przedni i tylny (arcus anterior et posterior atlantis), zakończone odpowiednio guzkiem przednim i tylnym (tuberculum anterius et posterius). Na wewnętrznej powierzchni łuku przedniego w linii środkowej znajduje się dołek zęba (fovea dentis). - 11 - C2 zwany jest kręgiem obrotowym lub obrotnikiem (axis). Środkowa część trzonu C1 dołączyła się do trzonu obrotnika, tworząc jego ząb (dens axis), zakończony szczytem zęba (apex axis). Ząb posada dwie powierzchnie stawowe – przednią (facies articularis anterior), zwrócona do dołka zęba na C1 oraz tylną (facies articularis posterior), zwróconą do więzadła poprzecznego kręgu szczytowego (lig. transversum atlantis), łączącego części boczne atlasu i dzielącą jego otwór kręgowy na część dla zęba (mniejsza) oraz dla rdzenia kręgowego (większa). Obrotnik nie posiada wyrostków stawowych górnych, na wyrostkach poprzecznych brak bruzdy nerwu rdzeniowego, a guzek przedni jest słabo zaznaczony.       3 Kręgi piersiowe charakteryzują się obecnością dołków żebrowych (foveae costales) w tylnej części trzonów. Zazwyczaj obserwujemy parzysty dołek żebrowy górny i dolny (fovea costalis superior et inferior). Nie jest to jednak reguła. Th1 posiada jeden cały dołek dla żebra I oraz ½ dołka dla górnej połowy żebra II. Kolejne Th2-9 posiadają dołek górny i dolny, każdy dla połówki żebra. Th10 posiada tylko dołek górny dla dolnej połowy żebra X. Th11-12 posiadają jeden cały dołek, odpowiednio dla żeber XI i XII. Schematycznie zapisujemy (ściąga :): Th1:1+½, Th2-9:½+½, Th10:½, Th11-12:1. W przypadku środkowych kręgów powierzchnię stawową (facies articularis) dla głowy żebra (caput costae) tworzy dołek żebrowy dolny kręgu wyżej położonego, część krążka międzykręgowego (discus intervertebralis) oraz dołek żebrowy górny kręgu niżej położonego. Na każdym końcu wyrostka poprzecznego znajduje się dołek żebrowy tego wyrostka (fovea costalis processus transversi). Ponadto kręgi szyjne posiadają długi wyrostek kolczysty zagięty dachówkowato w dół.       4 Kręgi lędźwiowe cechują się tym, iż boczny wyrostek odchodzi przed powierzchniami stawowymi, czyli nie z łuku, ale z trzonu kręgu. Jest on w istocie pozostałością po zanikłym żebrze lędźwiowym, dlatego nazywa się wyrostkiem żebrowym (processus costalis). Właściwy wyrostek porzeczny zredukowany został do dwóch małych elementów: wyrostka dodatkowego (processus accessorius) leżącego pomiędzy wyrostkiem stawowym górnym a nasadą wyrostka żebrowego oraz do wyrostka suteczkowatego (processus mamillaris) znajdującego się na tylnej stronie wyrostka stawowego górnego. Wyrostki stawowe górne nazywane są obejmującymi (excipientes), a dolne objętymi (excepti), zachodząc na siebie jak dachówki. Wyrostek kolczysty jest gruby, spłaszczony i biegnie poziomo. Otwór kręgowy jest mały i trójkątny, zaś otwory międzykręgowe są znacznie większe niż w wyższych partiach      5 Kręgi krzyżowe zrastają się, tworząc kość krzyżową. Składa się ona z podstawy (basis ossis sacrum) oraz z wierzchołka (apex ossis sacrum). Podstawa wraz z trzonem L5 tworzy wzgórek (promontorium), a w jej tylnej części zachowały się wyrostki stawowe górne. Na kości krzyżowej wyróżniamy wklęsłą powierzchnię miedniczną (facies pelvina) oraz wypukłą powierzchnię grzbietową (facies dorsalis). Na powierzchni miednicznej widoczne są 4 kresy poprzeczne (lineae transversae), co jest efektem zrośnięcia się kości z 5 kręgów. Kresy te naprowadzają na otwory krzyżowe miedniczne (foramina sacralia pelvina), przez które przechodzą gałęzie brzuszne nerwów krzyżowych (rami ventrales nervorum sacralium). Na powierzchni grzbietowej odpowiadają im otwory krzyżowe grzbietowe (foramina sacralia dorsalia), przez które przechodzą gałęzie grzbietowe nerwów krzyżowych (rami dorsales nervorum sacralium). Ponadto na powierzchni grzbietowej dostrzegamy 5 listewek kostnych, powstałych ze zrośnięcia się elementów kręgów. I tak – wyrostki kolczyste S1-5 zrosły się, dając nieparzysty grzebień krzyżowy pośrodkowy (crista sacralis mediana). Wyrostki stawowe zrosły się w parzysty grzebień krzyżowy pośredni (crista sacralis intermedia); jego górnym przedłużeniem są pozostałe wyrostki stawowe górne S1, zaś w dół przedłuża się z każdej strony w rożek krzyżowy (cornu sacrale), który ogranicza rozwór krzyżowy (hiatus sacralis) oraz łączy się z rożkiem guzicznym (cornu coccygeum). Wyrostki poprzeczne zrosły się w parzysty grzebień krzyżowy boczny (crista sacralis lateralis). Szczątkowe żebra krzyżowe połączyły się w części boczne (partes laterales). Na brzegu kości krzyżowej znajduje się powierzchnia uchowata (facies auricularis), która łączy się z taką samą powierzchnią na kości biodrowej (os ilium) poprzez staw krzyżowo – biodrowy (articulatio sacroiliaca). Za powierzchnią uchowatą znajduje się guzowatość krzyżowa (tuberositas sacralis), stanowiąca przyczep dla więzadeł krzyżowo – biodrowych międzykostnych (ligg. sacroiliaca interossea) wzmacniających staw krzyżowo – biodrowy. Wewnątrz kości znajduje się kanał krzyżowy (canalis sacralis), który komunikuje się z otworami krzyżowymi miednicznymi i grzbietowymi oraz otwiera się w postaci rozworu krzyżowego. Kość krzyżowa wykazuje znaczne zróżnicowanie z zależności od płci. Kość guziczna stanowi zakończenie kręgosłupa. Zbudowana jest z 3 do 6, a czasem nawet więcej elementów. Posiada szczątkowe wyrostki stawowe górne Co1, tworzące po każdej stronie rożek guziczny (cornu coccygeum).       6 Żebra (costae) występują w liczbie 12 par. Ze względu na sposób umocowania dzielimy je na żebra prawdziwe (costae verae): I-VII oraz rzekome (costae spuriae), które z kolei dzielimy na przytwierdzone (costae affixae): VII-X oraz wolne (costae fluitantes): XI-XII. Żebro dzielimy na kość żebrową oraz chrząstkę żebrową. Kość żebrowa (os costale) składa się z głowy, szyjki i trzonu. Głowa żebra (caput costae) posiada swoją powierzchnię stawową (facies articularis capitis costae), która w żebrach II-X przedzielona jest grzebieniem głowy żebra (crista capitis costae), wciskającym się w tę odpowiadającą część kręgosłupa, która stanowi kawałek krążka międzykręgowego; żebra I, XI, XII mają głowy gładkie. Szyjka żebra (collum costae) posiada na górze grzebień szyjki żebra (crista colli costae); posiada ponadto guzek żebra (tuberculum costae) z powierzchnią stawową (facies articularis tuberculi costae), która odpowiada dołkowi żebrowemu wyrostka poprzecznego (fovea costalis processus transversi) odpowiedniego kręgu piersiowego. Trzon żebra (corpus costae) posiada kąt żebrowy, do którego przyczepia się m. prostownik grzbietu (m. erector spinae); w żebrze I kat zlewa się z guzkiem żebrowym, a w żebrach XI i XII kąt nie występuje. Na trzonie znajduje się ponadto bruzda żebra (sulcus costae), nieobecna w żebrach I, XI, XII. Każde żebro - 12 - posiada trzy krzywizny: k. płaszczyzny, k. krawędzi oraz skręcenie wokół własnej osi długiej . Chrząstka żebrowa (cartilago costalis) służy w żebrach prawdziwych do połączenia z mostkiem. Pomiędzy niektórymi żebrami, najczęściej VI i VII, powstają stawy międzychrząstkowe (articulationes interchondales); nie są to stawy w ścisłym znaczeniu, tylko zamknięte przestrzenie otoczone tkanką chrzestną. Chrząstki żeber VIII-X zrastają się i wspólnie dochodzą do mostka, tworząc po każdej stronie łuk żebrowy (arcus costalis). Kąt zawarty pomiędzy łukami żebrowymi obu stron klatki piersiowej nazywamy kątem podmostkowym (angulus infrasternalis). Żebra XI-XII posiadają bardzo krótkie chrząstki, które nie łącza się bezpośrednio z mostkiem. Niektóre żebra posiadają indywidualne i charakterystyczne cechy. Żebro I jest krótkie, szerokie i silnie zgięte, posiada powierzchnię górną i dolną oraz krawędź wewnętrzna i zewnętrzną. Nie posiada grzebienia ani na głowie ani na szyjce, która jest cienka i obła.   Posiada za to bruzdę tętnicy podobojczykowej (sulcus a. subclaviae) oraz bruzdę żyły podobojczykowej (sulcus v. subclaviae), które rozdzielone są od siebie przez guzek mięśnia pochyłego przedniego (tuberculum m. scaleni anterioris). Żebro II posiada powierzchnię boczno–górną oraz przyśrodkowo-dolną, przy czym na pierwszej z nich występuje guzowatość mięśnia zębatego przedniego (tuberositas m. serrati anterioris). Żebra XI i XII nie posiadają bruzd wzdłuż dolnych krawędzi, guzka żebrowego ani grzebienia głowy żebra; kąt żebrowy jest w żebrze XI ledwie zaznaczony, a w XII w ogóle go brak.            

: Data Publikacji.: 22-11-24